Under this scheme आपल्या म्हातारपणाचा विचार करताना अनेकांना पेन्शनची चिंता असते. आर्थिक सुरक्षितता हा प्रत्येकाच्या जीवनातील महत्त्वाचा भाग आहे. याच गरजेला ओळखून भारत सरकारने ‘अटल पेन्शन योजना’ सुरू केली आहे. या योजनेमुळे आता कमी उत्पन्न असणाऱ्या नागरिकांना देखील निवृत्तीनंतर नियमित उत्पन्नाची हमी मिळू शकते. विशेष म्हणजे, दररोज फक्त ७ रुपये गुंतवून तुम्ही दरमहा ५००० रुपये पेन्शन मिळवू शकता. चला तर या योजनेची संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया.
अटल पेन्शन योजना:
अटल पेन्शन योजना ही मूळतः असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी २०१५ मध्ये सुरू करण्यात आली. या योजनेचे नामकरण माजी पंतप्रधान अटल बिहारी वाजपेयी यांच्या नावावरून करण्यात आले आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना निवृत्तीनंतर आर्थिक सुरक्षा देणे. ही योजना पेन्शन फंड रेग्युलेटरी अँड डेव्हलपमेंट अथॉरिटी (PFRDA) द्वारे नियंत्रित केली जाते.
आर्थिक वर्ष २०२४-२५ मध्ये या योजनेत तब्बल १.१७ कोटी नवीन भागधारक सामील झाले आहेत. यासह या योजनेतील एकूण भागधारकांची संख्या ७.६० कोटींपेक्षा जास्त झाली आहे. या योजनेअंतर्गत व्यवस्थापनाखालील एकूण मालमत्ता ४४,७८० कोटी रुपयांपेक्षा अधिक आहे. आतापर्यंत या योजनेचा सरासरी वार्षिक परतावा सुमारे ९.११ टक्के इतका आहे. २०२४-२५ मध्ये नवीन सहभागी झालेल्या नागरिकांपैकी ५५ टक्के सहभागी महिला आहेत, जे महिलांमध्ये आर्थिक सुरक्षिततेबाबत वाढती जागरूकता दर्शवते.
योजनेची वैशिष्ट्ये
अटल पेन्शन योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत:
१. वयोमर्यादा: या योजनेत सहभागी होण्यासाठी अर्जदाराचे वय १८ ते ४० वर्षे असणे आवश्यक आहे.
२. पेन्शन रक्कम: या योजनेंतर्गत गुंतवणुकीच्या आधारावर ६० वर्षांनंतर दरमहा १००० ते ५००० रुपयांपर्यंत पेन्शन मिळू शकते.
३. योगदान कालावधी: १८ वर्षांच्या वयापासून सहभागी झाल्यास ६० वर्षांपर्यंत (४२ वर्षे), तर ४० वर्षांच्या वयात सहभागी झाल्यास ६० वर्षांपर्यंत (२० वर्षे) योगदान द्यावे लागते.
४. पती-पत्नीसाठी पेन्शन: योजनेतील सदस्याच्या मृत्यूनंतर त्याच्या/तिच्या जीवनसाथीला सारखीच पेन्शन मिळते.
५. एकरकमी रक्कम परतावा: पती-पत्नी दोघांच्याही मृत्यूनंतर त्यांच्या नामनिर्देशित व्यक्तीला संचित रक्कम एकरकमी परत केली जाते.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
६. कर सवलत: या योजनेसाठी दिलेल्या योगदानावर आयकर कायद्याच्या कलम ८०सी अंतर्गत कर सवलत मिळते.
७. खाते बदलण्याची सुविधा: देशातील कोणत्याही बँकेत खाते असल्यास त्या बँकेतून अटल पेन्शन योजनेत सहभागी होता येते आणि नंतर खाते दुसऱ्या बँकेत बदलताही येते.
योजनेचे लाभार्थी कोण?
अटल पेन्शन योजनेचे लाभार्थी पुढीलप्रमाणे:
- १८ ते ४० वयोगटातील भारतीय नागरिक
- असंघटित क्षेत्रातील कामगार
- छोटे व्यापारी, दुकानदार, शेतकरी
- स्वयंरोजगारित व्यक्ती
- बचत खाते असणारे कोणतेही व्यक्ती
योजनेत कसे सहभागी व्हावे?
अटल पेन्शन योजनेत सहभागी होण्यासाठी पुढील पद्धती अवलंबता येतील:
१. बँक शाखेतून अर्ज करणे:
- आपल्या बँकेच्या शाखेत जाऊन अटल पेन्शन योजनेचा अर्ज भरा
- आवश्यक कागदपत्रे सादर करा
- बँक खात्याशी लिंक करा
२. ऑनलाईन नोंदणी:
- आपल्या बँकेच्या इंटरनेट बँकिंग पोर्टलद्वारे
- PFRDA च्या अधिकृत वेबसाईटद्वारे
- नॅशनल पेन्शन सिस्टम (NPS) पोर्टलद्वारे
३. मोबाईल अॅपद्वारे:
- अनेक बँकांच्या मोबाईल अॅप्समधून थेट नोंदणी करता येते
आवश्यक कागदपत्रे
अटल पेन्शन योजनेसाठी अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
१. आधार कार्ड २. पॅन कार्ड ३. बँक खात्याचे विवरण ४. पासपोर्ट साईज फोटो ५. मोबाईल नंबर (आधारशी लिंक असलेला) ६. ईमेल आयडी (असल्यास)
योगदान रचना आणि पेन्शन रक्कम
अटल पेन्शन योजनेत तुमच्या वयानुसार आणि तुम्हाला हवी असलेल्या पेन्शन रकमेनुसार मासिक योगदान ठरते. उदाहरणार्थ:
१. १८ वर्षांच्या व्यक्तीसाठी मासिक योगदान:
- १००० रुपये पेन्शनसाठी: ४२ रुपये
- २००० रुपये पेन्शनसाठी: ८४ रुपये
- ३००० रुपये पेन्शनसाठी: १२६ रुपये
- ४००० रुपये पेन्शनसाठी: १६८ रुपये
- ५००० रुपये पेन्शनसाठी: २१० रुपये
२. ३० वर्षांच्या व्यक्तीसाठी मासिक योगदान:
- १००० रुपये पेन्शनसाठी: ९० रुपये
- २००० रुपये पेन्शनसाठी: १७८ रुपये
- ३००० रुपये पेन्शनसाठी: २६७ रुपये
- ४००० रुपये पेन्शनसाठी: ३५६ रुपये
- ५००० रुपये पेन्शनसाठी: ४४६ रुपये
३. ४० वर्षांच्या व्यक्तीसाठी मासिक योगदान:
- १००० रुपये पेन्शनसाठी: १९८ रुपये
- २००० रुपये पेन्शनसाठी: ३९५ रुपये
- ३००० रुपये पेन्शनसाठी: ५९२ रुपये
- ४००० रुपये पेन्शनसाठी: ७९० रुपये
- ५००० रुपये पेन्शनसाठी: ९८८ रुपये
म्हणजेच, जर तुम्ही १८ वर्षांचे असाल आणि दरमहा फक्त २१० रुपये (दिवसाला ७ रुपये) गुंतवत असाल, तर ६० वर्षे वयानंतर तुम्हाला दरमहा ५००० रुपये पेन्शन मिळेल.
योजनेचे फायदे
अटल पेन्शन योजनेचे प्रमुख फायदे पुढीलप्रमाणे:
१. सुरक्षित भविष्य: निवृत्तीनंतर नियमित उत्पन्नाची हमी.
२. कमी योगदान, जास्त लाभ: दिवसाला केवळ ७ रुपये गुंतवून दरमहा ५००० रुपये पेन्शन.
३. सरकारी हमी: सरकारद्वारे नियंत्रित आणि हमी असलेली योजना.
४. कर सूट: योगदानावर आयकर कलम ८०सी अंतर्गत कर सूट.
५. पारदर्शकता: डिजिटल व्यवहार आणि ऑनलाईन खाते तपासणीची सुविधा.
६. जीवनसाथीसाठी सुरक्षा: अर्जदाराच्या मृत्यूनंतर त्याच्या/तिच्या जीवनसाथीला सारखीच पेन्शन.
७. लवचिकता: खाते कोणत्याही बँकेत हस्तांतरित करण्याची सुविधा.
अटल पेन्शन योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी विशेषतः कमी उत्पन्न गटातील लोकांना निवृत्तीनंतर आर्थिक सुरक्षा प्रदान करते. दरमहा केवळ २१० रुपये (दिवसाला ७ रुपये) गुंतवून दरमहा ५००० रुपये पेन्शन मिळवण्याची ही संधी निश्चितच अमूल्य आहे. त्यामुळे वयाच्या १८ व्या वर्षापासूनच या योजनेत सहभागी होणे अत्यंत फायदेशीर ठरेल.
भविष्याबद्दल चिंता न करता, आताच या योजनेत सहभागी होऊन तुमच्या निवृत्तीनंतरचे जीवन सुरक्षित करा. या योजनेबद्दल अधिक माहितीसाठी जवळच्या बँक शाखेला भेट द्या किंवा PFRDA च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या. लक्षात ठेवा, लवकर सुरुवात केली तर कमी योगदानात जास्त फायदा मिळतो!
