SBI BANK NEW RULES नवीन आर्थिक वर्षाच्या सुरुवातीला भारतातील सर्वात मोठी सार्वजनिक क्षेत्रातील बँक, स्टेट बँक ऑफ इंडिया (एसबीआय) ने अनेक महत्त्वाचे नियम बदलले आहेत. हे बदल ग्राहकांच्या दैनंदिन बँकिंग व्यवहारांवर, बचतीवर आणि कर्ज घेण्याच्या प्रक्रियेवर थेट प्रभाव टाकणारे आहेत. एसबीआय खातेधारकांसाठी ही माहिती जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
नवीन आकर्षक योजना
स्टेट बँक ऑफ इंडियाने अलीकडेच दोन नवीन आकर्षक योजना सुरू केल्या आहेत, ज्या विविध वयोगटांतील ग्राहकांना लाभदायक ठरतील.
हर घर लखपती आरडी योजना
“हर घर लखपती” ही नावाप्रमाणेच प्रत्येक घरात लक्षाधीश तयार करण्याचे ध्येय असलेली एक आवर्ती ठेव योजना आहे. या योजनेचे ठळक वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे:
- लक्ष्य गट: सामान्य ग्राहक आणि विशेषतः मध्यम वर्गीय कुटुंबे
- गुंतवणूक पद्धत: नियमित कालावधीनंतर लहान रकमांची गुंतवणूक
- फायदे: दीर्घकालीन बचतीची सवय लागून एक मोठी रक्कम जमा होण्याची संधी
- लवचिकता: विविध रकमांसाठी आणि कालावधीसाठी उपलब्ध
सामान्य ग्राहकांसाठी ही योजना उत्तम आहे कारण यात कमी रकमेची नियमित गुंतवणूक करूनही चांगला परतावा मिळतो. उदाहरणार्थ, दर महिन्याला काही हजार रुपये गुंतवल्यास, ठराविक कालावधीनंतर एक लाख रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम मिळू शकते.
पॅट्रन्स एफडी योजना
ही योजना विशेषतः वरिष्ठ नागरिकांसाठी तयार करण्यात आली आहे:
- व्याजदर लाभ: सामान्य एफडी योजनांपेक्षा 0.10% अधिक व्याजदर
- कालावधी: 2 ते 3 वर्षांचा
- व्याजदर: 7.6% पर्यंत (वरिष्ठ नागरिकांसाठी)
- आकर्षणः: निवृत्तीनंतरचे नियमित उत्पन्न
वरिष्ठ नागरिकांसाठी ही एक उत्तम योजना आहे कारण त्यांना निवृत्तीनंतर स्थिर आणि सुरक्षित उत्पन्नाची आवश्यकता असते. या योजनेमुळे त्यांना त्यांच्या बचतीवर अधिक परतावा मिळतो, जो त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत करू शकतो.
बचत खात्यावरील बदल
एसबीआयने बचत खात्यांसंदर्भात काही महत्त्वाचे बदल केले आहेत:
व्याजदरात सुधारणा
स्टेट बँक ऑफ इंडियाने त्यांच्या बचत खात्यावरील व्याजदर आता 2.70% पर्यंत केला आहे. हा व्याजदर अनेक खासगी बँकांच्या तुलनेत कमी असला तरी, राष्ट्रीयकृत बँकांमध्ये स्पर्धात्मक आहे.
किमान शिल्लक अटीत सुधारणा
एसबीआयने बचत खात्यात किमान शिल्लक ठेवण्याच्या अटींमध्ये बदल केले आहेत:
- शहरी आणि अर्ध-शहरी क्षेत्रांसाठी: अटींमध्ये सवलत
- ग्रामीण क्षेत्रांसाठी: अटी अधिक सोप्या
- विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक आणि पेन्शनर: विशेष सवलती
या बदलांमुळे विशेषतः विद्यार्थी, बेरोजगार आणि कमी उत्पन्न असलेल्या लोकांना मोठा फायदा होणार आहे. किमान शिल्लक न ठेवता खाते चालवता येणे ही अनेकांसाठी दिलासा देणारी बाब आहे.
केवायसी नियमांवर विशेष लक्ष
केवायसी (Know Your Customer) अपडेटसाठी स्टेट बँक ऑफ इंडियासह अनेक बँकांनी सक्ती वाढवली आहे.
अंतिम मुदत आणि परिणाम
बँकांनी केवायसी अपडेटसाठी काही अंतिम मुदती निश्चित केल्या आहेत:
- पंजाब नॅशनल बँक: 23 जानेवारी 2025 पर्यंत केवायसी अपडेट करणे आवश्यक
- एसबीआय: नियमित अपडेट आवश्यक (बँकेच्या नोटिसीनुसार)
केवायसी अपडेट न केल्यास खालील परिणाम होऊ शकतात:
- खात्यावरील व्यवहार तात्पुरते थांबवले जाऊ शकतात
- ऑनलाइन बँकिंग सेवा बंद केली जाऊ शकते
- एटीएम कार्ड निष्क्रिय केले जाऊ शकते
- कर्ज, क्रेडिट कार्ड यासारख्या बँकिंग सुविधा नाकारल्या जाऊ शकतात
आवश्यक कागदपत्रे
केवायसी अपडेटसाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- ओळख पुरावा: आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट इत्यादी
- पत्ता पुरावा: वीज बिल, टेलिफोन बिल, पासपोर्ट, आधार कार्ड इत्यादी
- अलीकडील पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- उत्पन्नाचा पुरावा: विशेषतः व्यावसायिक खात्यांसाठी
जर केवायसी अपडेट करण्यात अडचण येत असेल तर, ग्राहक स्थानिक शाखेला भेट देऊन किंवा बँकेच्या ग्राहक सेवा क्रमांकावर संपर्क साधू शकतात.
परीक्षणात बदल आणि कर्ज नियम
एसबीआयने त्यांच्या पर्सनल लोन देण्याच्या धोरणांमध्ये काही महत्त्वाचे बदल केले आहेत:
क्रेडिट स्कोअर मूल्यांकन
- वारंवारता वाढ: पूर्वी महिन्यातून एकदा क्रेडिट स्कोअर तपासला जात असे, आता पंधरा दिवसांतून एकदा तपासणी होणार
- बारकाईने तपासणी: क्रेडिट स्कोअरची अधिक कठोर तपासणी
- कर्जांच्या संख्येवर मर्यादा: एकापेक्षा जास्त कर्जे घेतलेल्या ग्राहकांना नवीन कर्ज मिळणे कठीण
जोखीम-आधारित व्याजदर
कमी क्रेडिट स्कोअर असलेल्या ग्राहकांसाठी जोखीम-आधारित व्याजदर आकारणी सुरू केली जात आहे:
- उच्च क्रेडिट स्कोअर: कमी व्याजदर
- मध्यम क्रेडिट स्कोअर: सामान्य व्याजदर
- कमी क्रेडिट स्कोअर: जास्त व्याजदर
ग्राहकांनी कर्ज घेण्यापूर्वी आपला क्रेडिट स्कोअर जाणून घेणे आणि त्यात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. CIBIL किंवा इतर क्रेडिट ब्युरोंच्या वेबसाइटवरून क्रेडिट स्कोअर तपासता येतो.
एटीएम व्यवहार शुल्कात वाढ
एसबीआय आणि इतर बँकांनी एटीएम व्यवहारांसाठी शुल्क वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे:
मर्यादा आणि शुल्क
- मोफत व्यवहार मर्यादा: दरमहा तीन व्यवहार मोफत
- जादा व्यवहार शुल्क: पूर्वी ₹20 होते, आता ₹25 पर्यंत वाढविले
- इतर बँकांच्या एटीएमवरील शुल्क: अधिक शुल्क आकारणी
पर्याय आणि सावधगिरी
ग्राहकांनी या वाढीव शुल्कांचा प्रभाव कमी करण्यासाठी:
- शक्यतो डिजिटल व्यवहारांचा वापर वाढवावा (UPI, नेट बँकिंग, मोबाइल बँकिंग)
- एकाच वेळी मोठी रक्कम काढावी, अनेक छोट्या रकमांऐवजी
- बँकेच्या शाखेतून पैसे काढण्याचा पर्याय वापरावा
इतर बँकांचे व्याजदर बदल
एसबीआयसोबतच इतर प्रमुख बँकांनीही त्यांच्या योजनांमध्ये बदल केले आहेत:
पंजाब नॅशनल बँक (पीएनबी)
पीएनबीने फिक्स्ड डिपॉझिट योजनांमध्ये खालील बदल केले आहेत:
- 303 दिवसांच्या मुदतीसाठी: 7% व्याजदर
- 506 दिवसांच्या मुदतीसाठी: 6.7% व्याजदर
बँक ऑफ बडोदा (बीओबी)
बँक ऑफ बडोदाने एक नवीन उत्पादन “BOB लिक्विड एफडी” सुरू केले आहे:
- वैशिष्ट्य: ठेवीची मुदतपूर्ती होण्यापूर्वी रक्कम काढण्याची सुविधा
- लवचिकता: अचानक आर्थिक गरज भासल्यास उपयुक्त
- पेनल्टी शुल्क: कमी केलेले पेनल्टी शुल्क
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष योजना
एसबीआयने वरिष्ठ नागरिकांसाठी खास लक्ष देत काही विशेष योजना सुरू केल्या आहेत:
पॅट्रन्स एफडी व्यतिरिक्त इतर सुविधा
- अतिरिक्त व्याजदर: नियमित ठेवींपेक्षा 0.50% पर्यंत जास्त व्याजदर
- लवचिक कालावधी: 1 वर्षापासून ते 10 वर्षांपर्यंत विविध कालावधी
- व्याज वितरण पर्याय: मासिक, त्रैमासिक, अर्धवार्षिक किंवा वार्षिक
- कर बचत: विविध कर बचत योजनांचा समावेश
डिजिटल सुविधा
वरिष्ठ नागरिकांसाठी बँकिंग सुलभ करण्यासाठी डिजिटल सुविधा:
- डोअरस्टेप बँकिंग: शाखेला भेट न देता घरीच बँकिंग व्यवहार
- वरिष्ठ नागरिक डेबिट कार्ड: विशेष सवलतींसह
- विशेष ग्राहक सेवा: प्राधान्य सेवा
ग्राहकांनी काय करावे?
एसबीआय आणि इतर बँकांनी केलेल्या या बदलांच्या पार्श्वभूमीवर, ग्राहकांनी खालील उपाययोजना कराव्यात:
तात्काळ करण्याच्या गोष्टी
- केवायसी अपडेट करा: तुमची केवायसी माहिती तातडीने अपडेट करा
- ठेवी योजनांचा अभ्यास करा: विविध बँकांच्या ठेवी योजनांची तुलना करून सर्वोत्तम योजना निवडा
- क्रेडिट स्कोअर तपासा: तुमच्या क्रेडिट स्कोअरची नियमित तपासणी करा आणि त्यात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करा
- डिजिटल बँकिंग वापरा: एटीएम शुल्क वाचवण्यासाठी डिजिटल बँकिंग सेवांचा वापर वाढवा
दीर्घकालीन सुधारणा
- आर्थिक नियोजन करा: तुमच्या गरजा आणि उद्दिष्टांनुसार आर्थिक नियोजन करा
- विविधीकरण करा: तुमची बचत विविध बँकिंग आणि गैर-बँकिंग उत्पादनांमध्ये विभागून ठेवा
- नियमित समीक्षा करा: तुमच्या बँकिंग सेवा आणि आर्थिक उत्पादनांची नियमित समीक्षा करा
नवीन आर्थिक वर्षाच्या सुरुवातीला एसबीआय आणि इतर बँकांनी केलेले हे बदल ग्राहकांच्या दैनंदिन बँकिंग अनुभवावर लक्षणीय प्रभाव टाकू शकतात. सतर्क राहून आणि आवश्यक ती पावले उचलून, ग्राहक या बदलांचा सकारात्मक फायदा घेऊ शकतात.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आता अधिक व्याजदर असलेल्या योजना उपलब्ध आहेत, तर “हर घर लखपती” सारख्या योजना सामान्य ग्राहकांना बचतीसाठी प्रोत्साहित करतात. केवायसी अपडेट करणे आणि क्रेडिट स्कोअर वाढवणे यासारख्या क्रिया ग्राहकांना आर्थिक सुरक्षितता प्रदान करतात.
ग्राहकांनी सतर्क राहणे, बँकांच्या नियमित अपडेट्सची माहिती घेणे आणि आवश्यक असल्यास बँकेशी संपर्क साधणे महत्त्वाचे आहे. या प्रकारे, ग्राहक आपल्या बँकिंग सुविधांचा अधिकतम फायदा घेऊ शकतात आणि अनपेक्षित अडचणी टाळू शकतात.