Mahavitaran regarding solar महाराष्ट्र राज्यामध्ये राज्य सरकारच्या ‘मागेल त्याला सौर कृषीपंप योजना’ अंतर्गत शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात लाभ मिळत आहे. मात्र अलीकडे या योजनेच्या नावाखाली अनेक शेतकऱ्यांची फसवणूक होत असल्याचे समोर आले आहे. महावितरणकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, काही व्यक्ती शेतकऱ्यांना फोन करून “प्रतीक्षा यादी टाळून त्वरित पंप मिळवून देतो” असे आश्वासन देऊन आर्थिक फसवणूक करत आहेत. या पार्श्वभूमीवर महावितरणने सर्व शेतकऱ्यांना सावधान राहण्याचे आवाहन केले आहे.
सौर कृषीपंप योजनेचे वास्तव
‘मागेल त्याला सौर कृषीपंप योजना’ ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, या योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना पारंपरिक विजेवर चालणाऱ्या पंपाऐवजी सौर ऊर्जेवर चालणारे कृषीपंप उपलब्ध करून देणे हा आहे. या योजनेसाठी नोंदणी प्रक्रिया पूर्णपणे पारदर्शक आहे आणि शेतकऱ्यांच्या नोंदणीच्या तारखेनुसार प्राधान्यक्रम निश्चित केला जातो.
महावितरणने स्पष्ट केले आहे की, सौर कृषीपंप बसवण्याची प्रक्रिया:
- नोंदणीच्या तारखेनुसार राबवली जाते
- केंद्र आणि राज्य शासनाच्या अनुदानावर आधारित असते
- कोणताही मध्यस्थ या प्रक्रियेत हस्तक्षेप करू शकत नाही
फसवणुकीचे प्रकार काय आहेत?
महावितरणकडे प्राप्त झालेल्या तक्रारींनुसार, भामटे शेतकऱ्यांना खालील आश्वासने देऊन फसवत आहेत:
- प्रतीक्षा यादी टाळण्याचे आश्वासन: “आम्ही तुम्हाला प्रतीक्षा यादीत न थांबता लगेच सौर पंप मिळवून देऊ” असे सांगून आर्थिक मागणी करणे.
- अतिरिक्त अनुदानाचे आमिष: “अधिक अनुदान मिळवून देण्यासाठी” काही रक्कम देण्याचे आश्वासन देणे.
- फसवे मेसेज: शेतकऱ्यांना SMS किंवा WhatsApp द्वारे संपर्क साधून त्यांच्या बँक खात्याचे तपशील मिळवण्याचा प्रयत्न करणे.
- बनावट कॉल: महावितरणचे अधिकारी असल्याचे भासवून शेतकऱ्यांकडून OTP किंवा इतर महत्त्वाची माहिती मागणे.
सौर कृषीपंप योजनेचे वैशिष्ट्ये आणि फायदे
‘मागेल त्याला सौर कृषीपंप योजना’ हा शेतकऱ्यांसाठी खरोखरच वरदान ठरली आहे. या योजनेचे प्रमुख फायदे आणि वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रमुख वैशिष्ट्ये
- दिवसा उपलब्ध पाणीपुरवठा: सूर्यप्रकाशावर आधारित असल्याने दिवसा पाणीपुरवठा निश्चित होतो.
- वीजेवरील अवलंबित्व कमी: पारंपरिक वीजेवर चालणाऱ्या पंपांवरील अवलंबित्व कमी होते.
- अनुदान: केंद्र आणि राज्य सरकारकडून मोठ्या प्रमाणात अनुदान दिले जाते.
- पर्यावरणपूरक: हरित ऊर्जेचा वापर केल्याने पर्यावरणाचे संरक्षण होते.
आर्थिक फायदे
- वीज बिलात बचत: दरमहा वीज बिलाची बचत होते.
- उत्पादन खर्च कमी: शेतीसाठी लागणाऱ्या पाण्याचा खर्च कमी होतो.
- आयुष्य दीर्घकाल: सौर पॅनेलचे आयुष्य 25-30 वर्षे असते, तर सौर पंपाचे आयुष्य 10-15 वर्षे असते.
शेतीसाठीचे फायदे
- सिंचन क्षमता वाढ: नियमित पाणी पुरवठ्यामुळे सिंचन क्षमता वाढते.
- पिकांची उत्पादकता वाढ: नियमित सिंचनामुळे पिकांची वाढ चांगली होते व उत्पादकता वाढते.
- पिकांचे नियोजन: नियमित पाणीपुरवठ्यामुळे पिकांचे नियोजन अधिक प्रभावीपणे करता येते.
योजनेसाठी अर्ज प्रक्रिया
सौर कृषीपंप योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना खालील प्रक्रिया पूर्ण करावी लागते:
- ऑनलाईन नोंदणी: महावितरणच्या अधिकृत संकेतस्थळावर ऑनलाईन नोंदणी करणे.
- कागदपत्रे जमा करणे: आवश्यक कागदपत्रे (7/12 उतारा, आधार कार्ड, बँक खात्याची माहिती, वीज बिल, इत्यादी) जमा करणे.
- प्रतीक्षा यादीत समावेश: नोंदणीनंतर प्रतीक्षा यादीत समावेश होतो.
- प्राधान्यक्रम निश्चिती: नोंदणीच्या तारखेनुसार प्राधान्यक्रम निश्चित केला जातो.
- अनुदान मंजुरी: केंद्र आणि राज्य सरकारकडून अनुदान मंजूर झाल्यानंतर पंप बसवण्याची प्रक्रिया सुरू होते.
- पंप बसविणे: अधिकृत कंत्राटदारामार्फत सौर पंप बसविला जातो.
फसवणुकीपासून स्वतःचे संरक्षण कसे करावे?
महावितरणने शेतकऱ्यांना फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी खालील सूचना दिल्या आहेत:
- अनधिकृत कॉलना प्रतिसाद देऊ नका: कोणत्याही संशयास्पद कॉलला प्रतिसाद देऊ नका.
- बँक तपशील शेअर करू नका: कोणाही अनोळखी व्यक्तीला बँक खात्याचे तपशील, पासवर्ड, OTP इत्यादी कधीही शेअर करू नका.
- माहितीची पडताळणी करा: कोणतीही माहिती किंवा देकार मिळाल्यास त्याची पडताळणी अधिकृत स्त्रोतांकडून करा.
- अधिकृत कार्यालयाशी संपर्क साधा: कोणतीही शंका असल्यास जवळच्या महावितरण कार्यालयात जाऊन संपर्क साधा.
- ऑनलाईन स्थिती तपासा: आपल्या अर्जाची स्थिती महावितरणच्या अधिकृत संकेतस्थळावर तपासा.
फसवणुकीची तक्रार कशी करावी?
शेतकऱ्यांनी फसवणुकीची तक्रार करण्यासाठी महावितरणने खालील पर्याय उपलब्ध करून दिले आहेत:
- ईमेल द्वारा: [email protected] या ईमेल पत्त्यावर तक्रार नोंदवा.
- जवळच्या कार्यालयात: जवळच्या महावितरण कार्यालयात प्रत्यक्ष जाऊन तक्रार नोंदवा.
- टोल-फ्री क्रमांक: महावितरणच्या ग्राहक सेवा क्रमांकावर कॉल करून तक्रार नोंदवा.
- ऑनलाईन तक्रार: महावितरणच्या अधिकृत संकेतस्थळावर ऑनलाईन तक्रार नोंदवा.
महावितरणचे महत्त्वाचे संदेश
महावितरणने जारी केलेल्या पत्रकात महत्त्वाचे संदेश देण्यात आले आहेत:
“शेतकरी बांधवांनी अशा कोणत्याही बनावट फोन कॉल्सना बळी पडू नये. सौर कृषीपंप योजनेची प्रक्रिया पूर्णपणे पारदर्शक आहे आणि प्राधान्यक्रम नोंदणीच्या तारखेवर आधारित असतो. कोणीही मध्यस्थ या प्रक्रियेत हस्तक्षेप करू शकत नाही.”
सौर कृषीपंप योजना ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त आणि लाभदायक योजना आहे. मात्र या योजनेसोबतच अनेक फसवणुकीचे प्रकारही वाढत आहेत. शेतकऱ्यांनी सावध राहून आणि योग्य माहिती मिळवून या योजनेचा लाभ घ्यावा. महावितरणाच्या अधिकृत वेबसाईट आणि कार्यालयांकडूनच माहिती घ्यावी आणि कोणत्याही मध्यस्थ किंवा दलालांवर विश्वास ठेवू नये. असे केल्यास शेतकरी बांधव फसवणुकीपासून स्वतःचे संरक्षण करू शकतील आणि योजनेचा अधिकाधिक लाभ घेऊ शकतील.
