Heavy rains महाराष्ट्र राज्यात अचानक आलेल्या पावसामुळे आणि गारपिटीमुळे अनेक जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, पुढील काही दिवसांत राज्याच्या विविध भागांत पावसाची आणि वादळी वाऱ्याची शक्यता वर्तवली आहे. या परिस्थितीमुळे शेतकऱ्यांमध्ये चिंतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
राज्यातील हवामान अंदाज
हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, कोकण-गोवा भागात सोमवार (ता. १४) आणि मंगळवारी (ता. १५) तुरळक ठिकाणी मेघगर्जना आणि वादळी वारे वाहण्याची शक्यता आहे. त्याबरोबरच मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यात पुढील तीन दिवसांत हलक्या ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
विशेषतः सोमवारी कोल्हापूर, सांगली, सोलापूर, नांदेड, लातूर आणि धाराशीव जिल्ह्यांत मेघगर्जना, विजांचा कडकडाट आणि सोसाट्याच्या वाऱ्यासह पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. या सर्व जिल्ह्यांना हवामान विभागाने ‘यलो’ अलर्ट जारी केला आहे, ज्यामुळे नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
विदर्भातील चंद्रपूर, वर्धा आणि यवतमाळ जिल्ह्यांमध्येही मेघगर्जना, विजांचा कडकडाट आणि सोसाट्याच्या वाऱ्यासह हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या भागातील शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांची काळजी घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
तापमानातील बदल
हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, राज्यात पुढील २४ तासांत कमाल तापमानात फारसा बदल होणार नाही. मात्र त्यानंतर अंतर्गत महाराष्ट्रात कमाल तापमानात दोन ते तीन अंश सेल्सिअसने वाढ होण्याची शक्यता आहे. याचबरोबर किमान तापमानातही पुढील तीन दिवस एक ते दोन अंश सेल्सिअसने घट होण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
पुणे आणि परिसरात पुढील चार ते पाच दिवस आकाश निरभ्र राहून दुपारी आणि संध्याकाळी अंशतः ढगाळ वातावरण राहण्याची शक्यता आहे. स्थानिक नागरिकांनी त्यांच्या दैनंदिन कामकाजात या हवामान अंदाजाचा विचार करावा, असे आवाहन प्रशासनाकडून करण्यात आले आहे.
जळगाव जिल्ह्यातील गारपीट
जळगाव जिल्ह्यात रविवारी दुपारी अनेक गावांत गारपीट आणि पाऊस झाला, ज्यामुळे केळी आणि भाजीपाला पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. जिल्ह्यातील चोपडा, जळगाव, यावल, रावेर आदी भागांत रविवारी गारपीट आणि वादळी पाऊस झाला. अनेक गावांत अर्धा तास गारा व पाऊस पडला.
या नैसर्गिक आपत्तीमुळे सुमारे पाच ते सहा हजार हेक्टर क्षेत्रातील केळी पिकांची हानी झाली आहे. याशिवाय कलिंगड, खरबूज, वेलवर्गीय पिकांनाही मोठा फटका बसला आहे. कांदा, मका, बाजरी या पिकांचेही मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे.
नाशिक जिल्ह्यातील पाऊस
नाशिक जिल्ह्यात निफाड तालुक्यातील रानवड मंडळात दुपारी जोरदार वाऱ्यासह पाऊस झाला. या पावसामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांच्या पिकांना फटका बसला आहे. विशेषतः द्राक्ष, डाळिंब आणि भाजीपाला पिकांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
स्थानिक प्रशासनाने नुकसानीचे पंचनामे करण्याचे आदेश दिले असून, शेतकऱ्यांना मदत मिळण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत. जिल्हा कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना पिकांची काळजी घेण्याबाबत काही महत्त्वाचे सल्ले दिले आहेत.
शेतकऱ्यांसाठी उपाययोजना
अचानक आलेल्या पावसामुळे आणि गारपिटीमुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले असले तरी, प्रशासनाकडून विविध उपाययोजना करण्यात येत आहेत. शेतकऱ्यांना पिकविमा योजनेंतर्गत नुकसान भरपाई मिळण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना पुढील काही दिवसांत पाऊस पडण्याची शक्यता असल्याने पिके सुरक्षित ठेवण्यासाठी विविध उपाययोजना सुचवल्या आहेत. शेतकऱ्यांनी पावसाच्या पाण्याचा निचरा होण्यासाठी शेतात चर खोदावेत आणि फळबागांना आधार द्यावा, असा सल्ला देण्यात आला आहे.
हवामान बदलाचा शेतीवर परिणाम
अलीकडच्या काळात हवामानातील अचानक बदलांमुळे शेतीक्षेत्रावर मोठा प्रभाव पडत आहे. हंगामाच्या मध्यावर येणारा पाऊस आणि गारपीट यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक फटका बसत आहे. विशेषतः केळी, द्राक्ष, डाळिंब यासारख्या दीर्घकालीन पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होत आहे.
हवामान तज्ज्ञांच्या मते, जागतिक तापमानवाढीचा परिणाम म्हणून हवामानातील अशा प्रकारचे अचानक बदल आणि अतिवृष्टी, गारपीट यांचे प्रमाण वाढले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना हवामान अंदाजाचा अभ्यास करून पिके घेण्याची आवश्यकता निर्माण झाली आहे.
शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत
राज्य सरकारने नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्याचे आश्वासन दिले आहे. नुकसानीचे पंचनामे करण्यासाठी प्रशासनाने विशेष पथके नियुक्त केली आहेत. जिल्हाधिकाऱ्यांनी नुकसानीचा अहवाल त्वरित सादर करण्याचे आदेश दिले आहेत.
जळगाव आणि नाशिक जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी मात्र शासनाकडून त्वरित मदतीची मागणी केली आहे. “नुकसान भरपाई मिळेपर्यंत आम्ही कसे जगायचे?” असा प्रश्न शेतकऱ्यांनी उपस्थित केला आहे. स्थानिक लोकप्रतिनिधींनीही शेतकऱ्यांना त्वरित मदत देण्याची मागणी केली आहे.
पावसासाठी तयारी
हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, पुढील काही दिवसांत राज्याच्या विविध भागांत पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे प्रशासनाने विविध उपाययोजना केल्या आहेत. जिल्हा प्रशासनाने नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले आहे.
विशेषतः ज्या भागांना ‘यलो’ अलर्ट देण्यात आला आहे, त्या भागांतील नागरिकांना विशेष काळजी घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. शाळा-महाविद्यालये आणि अन्य शैक्षणिक संस्थांनाही हवामानाचा अंदाज लक्षात घेऊन निर्णय घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
“गेल्या वर्षभरात आम्ही केळीची लागण केली होती. पिके चांगली वाढली होती आणि काढणीच्या तयारीत होतो. पण या अचानक आलेल्या गारपिटीमुळे सर्व नष्ट झाले आहे,” असे जळगाव जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने सांगितले.
“नुकसान भरपाई मिळण्यास वेळ लागणार आहे. पण आमचे कर्ज आणि इतर खर्च थांबणार नाहीत. शासनाने त्वरित मदत करावी,” अशी मागणी नाशिक जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी केली आहे.
महाराष्ट्र राज्यात अचानक आलेल्या पावसामुळे आणि गारपिटीमुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, पुढील काही दिवसांत देखील राज्याच्या विविध भागांत पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी योग्य ती खबरदारी घ्यावी आणि प्रशासनाने नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना त्वरित मदत द्यावी, अशी अपेक्षा व्यक्त करण्यात येत आहे.
हवामानातील अचानक बदलांमुळे शेतीक्षेत्र मोठ्या आव्हानांना सामोरे जात आहे. भविष्यात अशा प्रकारच्या नैसर्गिक आपत्तींपासून बचाव करण्यासाठी शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याची आवश्यकता आहे. त्याचबरोबर शासनानेही हवामान अंदाज पद्धतीत सुधारणा करून शेतकऱ्यांना अचूक माहिती पुरवण्याची गरज आहे.