heavy rain in this district महाराष्ट्रातील नागरिकांसाठी महत्त्वाची सूचना: हवामान विभागाने पुढील पाच दिवसांसाठी (६ मे ते १० मे २०२५) राज्यभर मुसळधार पावसासह गारपीट आणि वादळी वाऱ्याचा इशारा दिला आहे. विशेषतः गुजरात लगत असलेल्या अरबी समुद्रात निर्माण झालेल्या चक्रीवादळामुळे संपूर्ण महाराष्ट्रात हवामान बदलाचा अनुभव येण्याची शक्यता आहे. विदर्भ, मराठवाडा आणि मध्य महाराष्ट्रात जोरदार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
रायगड, मुंबई, ठाणे, पुणे आणि सातारा जिल्ह्यांत विशेष इशारा देण्यात आला असून, या भागांत पावसासोबतच गारपिटीचीही दाट शक्यता आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, हे वादळ राज्यभर फिरत असताना हलक्या ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस अपेक्षित आहे. काही ठिकाणी विजांच्या कडकडाटासह मुसळधार पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.
अवकाळी पावसाचे संकट: शेतकरी समोरील आव्हान
या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांसमोर मोठे आव्हान उभे राहिले आहे. कालच म्हणजेच दिनांक ४ मे रोजी राज्यातील अनेक भागांत झालेल्या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांचे प्रचंड नुकसान झाले आहे. हाताशी आलेली पिके वाया जाण्याची भीती शेतकऱ्यांना सतावत आहे.
विशेषतः हंगामी पिके जसे की, आंबा, द्राक्षे, केळी, आणि भाजीपाला यांना मोठ्या प्रमाणात धोका निर्माण झाला आहे. गारपिटीमुळे फळबागांचे अतोनात नुकसान होण्याची शक्यता आहे. उभ्या पिकांवर पाणी साचल्यास मुळांची कुजबुज होऊन पिके वाळण्याचा धोका निर्माण होतो.
एका स्थानिक शेतकऱ्याने सांगितले, “आम्ही नुकतेच लावलेल्या भाजीपाल्याचे रोपे या पावसात वाहून जाण्याची भीती आहे. गेल्या वर्षीही अशाच अवकाळी पावसाने आम्हाला चांगलाच फटका बसला होता. सरकारने तातडीने नुकसान भरपाईची घोषणा करावी अशी आमची मागणी आहे.”
संभाव्य नुकसान: शेती व्यवसायावर परिणाम
हवामान तज्ज्ञांच्या अंदाजानुसार, या अवकाळी पावसामुळे खालील प्रकारचे नुकसान होऊ शकते:
- फळबागांचे नुकसान: आंबा, द्राक्षे, चिकू, केळी इत्यादी फळबागांची फळे गळून पडण्याची शक्यता आहे.
- उभ्या पिकांचे नुकसान: ज्वारी, मका, भाजीपाला, आदि उभी पिके वादळी वाऱ्यामुळे कोलमडू शकतात.
- मातीची धूप: जोरदार पावसामुळे जमिनीची धूप होऊन पिकांना पोषक द्रव्यांचा पुरवठा कमी होतो.
- कीटकांचा प्रादुर्भाव: ओलावा वाढल्याने विविध रोग व कीडींचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता आहे.
- कापणीसाठी तयार असलेल्या पिकांचे नुकसान: काही भागांत कापणीसाठी तयार असलेली पिके पावसामुळे खराब होऊ शकतात.
राज्य कृषी विभागाने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, गेल्या वर्षी अशाच प्रकारच्या अवकाळी पावसामुळे राज्यात सुमारे 2 लाख हेक्टर क्षेत्रावरील पिकांचे नुकसान झाले होते. यावर्षीही तशीच परिस्थिती निर्माण होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
शेतकऱ्यांसाठी खबरदारीचे उपाय
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना खालील उपाय सुचवले आहेत:
पिकांसाठी खबरदारी:
- शेतातील अतिरिक्त पाणी काढून टाकणे: शेतात पाणी साचू नये यासाठी पाणी वाहून जाण्याची व्यवस्था करावी.
- उभ्या पिकांना आधार देणे: केळी, टोमॅटो यासारख्या पिकांना बांबूचा आधार द्यावा.
- फवारणी करणे: पावसापूर्वी कवकनाशकांची फवारणी करावी जेणेकरून पावसानंतर येणाऱ्या रोगांपासून पिकांचे संरक्षण होईल.
- कापणीसाठी तयार पिकांची त्वरित कापणी: जर काही पिके कापणीसाठी तयार असतील तर त्यांची त्वरित कापणी करून सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी.
- पावसाचे पाणी साठवणे: शक्य असल्यास शेतात पावसाचे पाणी साठवण्याची व्यवस्था करावी, जेणेकरून भविष्यातील पाणी टंचाईत त्याचा उपयोग करता येईल.
पशुधनासाठी खबरदारी:
- जनावरांना सुरक्षित ठिकाणी ठेवणे: जनावरांना वादळी वाऱ्यापासून व गारपिटीपासून वाचवण्यासाठी त्यांना छपराखालीच ठेवावे.
- स्वच्छ पिण्याचे पाणी पुरवणे: पाण्याचे स्त्रोत दूषित होऊ शकतात, त्यामुळे जनावरांना स्वच्छ पिण्याचे पाणी द्यावे.
- सुरक्षित चारा साठवणे: पावसात चारा भिजू नये यासाठी त्याची योग्य प्रकारे साठवणूक करावी.
- जनावरांच्या आरोग्याची काळजी घेणे: ओल्या वातावरणात जनावरांना विविध आजार होऊ शकतात, त्यामुळे त्यांच्या आरोग्याकडे विशेष लक्ष द्यावे.
सरकारी यंत्रणेची तयारी
राज्य सरकारने संभाव्य नैसर्गिक आपत्तीला तोंड देण्यासाठी सर्व यंत्रणा सज्ज ठेवल्या आहेत. जिल्हाधिकारी आणि तहसीलदारांना सतर्क राहण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. तसेच, एनडीआरएफच्या (राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल) पथकांना तयारीत ठेवण्यात आले आहे.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
महसूल मंत्री राधाकृष्ण विखे पाटील यांनी सांगितले, “संभाव्य नुकसानीचे मूल्यांकन करण्यासाठी आणि नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना त्वरित मदत पोहोचवण्यासाठी प्रशासन तयार आहे. पंचनामे तातडीने करण्याच्या सूचना दिल्या आहेत.”
नागरिकांना सूचना
हवामान विभागाने नागरिकांसाठी खालील सूचना जारी केल्या आहेत:
- अत्यावश्यक कामाशिवाय घराबाहेर पडू नये: विशेषतः वादळी वाऱ्याच्या वेळी आणि गारपीट होत असताना.
- विजेच्या उपकरणांपासून दूर राहावे: वीज पुरवठा खंडित होऊ शकतो, तसेच विद्युत धोक्याची शक्यता असते.
- वाहने सुरक्षित ठिकाणी पार्क करावीत: झाडांखाली वाहने उभी करू नयेत.
- पाण्याच्या साचलेल्या ठिकाणांपासून दूर राहावे: रस्त्यावर पाणी साचल्यास त्यातून चालणे टाळावे.
- आपत्कालीन संपर्क क्रमांक हाताशी ठेवावेत: पोलीस, अग्निशमन दल, आणि रुग्णवाहिका यांचे संपर्क क्रमांक उपलब्ध ठेवावेत.
हवामान बदलाचा परिणाम
हवामान तज्ज्ञांच्या मते, अशा प्रकारचे अवकाळी पाऊस आणि गारपीट हे जागतिक हवामान बदलाचे लक्षण आहे. तापमानवाढीमुळे वातावरणातील आर्द्रतेचे प्रमाण वाढते, ज्यामुळे अशा प्रकारच्या अतिवृष्टीच्या घटना वाढत आहेत.
महाराष्ट्र कृषी विद्यापीठाचे डॉ. सुनील पवार म्हणाले, “शेतकऱ्यांनी हवामान बदलानुसार आपल्या शेती पद्धतीत बदल करणे आवश्यक आहे. तापमानवाढीला अनुकूल पिके निवडणे, पाणी व्यवस्थापन सुधारणे आणि हवामान विमा घेणे हे काही महत्त्वाचे उपाय आहेत.”
पुढील पाच दिवसांत महाराष्ट्रात विविध भागांत अवकाळी पाऊस, गारपीट आणि वादळी वारे अपेक्षित आहेत. शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची आणि जनावरांची योग्य काळजी घेऊन संभाव्य नुकसान कमी करण्याचा प्रयत्न करावा. नागरिकांनीही हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करावे आणि खबरदारी घ्यावी.
हवामान विभाग दररोज अद्ययावत माहिती देत राहील. अधिक माहितीसाठी हवामान विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी किंवा त्यांच्या मोबाइल अॅपचा वापर करावा.
ही नैसर्गिक आपत्ती असली तरी, योग्य खबरदारी घेतल्यास नुकसान कमी करणे शक्य आहे. शेतकरी बांधवांनी धीर न सोडता परिस्थितीला सामोरे जाण्याची तयारी करावी.