Getting a Farmer ID card महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. राज्य शासनाच्या अॅग्रिस्टॅक योजनेअंतर्गत आता प्रत्येक शेतकऱ्याचा आणि त्यांच्या शेतजमिनीचा एकत्रित माहिती संच तयार केला जात आहे. या डिजिटल उपक्रमामुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत आणि त्यांच्या शेतीव्यवसायात अधिक पारदर्शकता येणार आहे.
अॅग्रिस्टॅक योजनेची तीन प्रमुख वैशिष्ट्ये
अॅग्रिस्टॅक योजनेमध्ये तीन महत्त्वपूर्ण घटकांचा समावेश आहे:
- शेतकरी माहिती संच (Farmer Registry): या अंतर्गत शेतकऱ्याची संपूर्ण वैयक्तिक माहिती, त्याचा आधार क्रमांक, मोबाईल क्रमांक आणि इतर महत्त्वाची माहिती एकत्रित केली जाते. ही माहिती शेतकऱ्याच्या डिजिटल प्रोफाइलचा पाया आहे.
- हंगामी पिकांची माहिती (Crop Sown Registry): या भागात शेतकऱ्याने कोणती पिके घेतली आहेत, त्यांचा हंगाम कोणता आहे, पिकांची स्थिती काय आहे यासंबंधी सर्व माहिती संकलित केली जाते. याद्वारे पीक विमा, शेतमाल विक्री आणि अन्य योजनांची अंमलबजावणी अधिक कार्यक्षम होईल.
- भू-संदर्भित शेतांची माहिती (Geo-referenced Land Parcel): या माध्यमातून प्रत्येक शेतजमिनीचे भौगोलिक स्थान, त्याचे सीमांकन, क्षेत्रफळ आणि जमिनीची वैशिष्ट्ये यांची अचूक नोंद ठेवली जाते. यामुळे जमिनीशी संबंधित विवाद कमी होण्यास मदत होईल आणि सरकारी योजनांचा लाभ योग्य शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचेल.
शेतकरी ओळख क्रमांक (Farmer ID) म्हणजे काय?
महसूल अभिलेखातील माहिती आणि शेतकऱ्याच्या आधार क्रमांकाची जोडणी करून प्रत्येक शेतकऱ्याला त्यांच्या शेतांसह एक विशिष्ट ओळख क्रमांक दिला जातो, ज्याला ‘फार्मर आयडी’ असे म्हणतात. हा क्रमांक शेतकऱ्याची अधिकृत ओळख ठरणार आहे आणि सर्व सरकारी योजनांसाठी या क्रमांकाचा वापर केला जाईल.
फार्मर आयडीचे महत्त्व वाढले आहे कारण 15 एप्रिल 2025 पासून यापुढे कृषी विभागाच्या विविध योजनांचा लाभ घेण्यासाठी फार्मर आयडी असणे अनिवार्य केले आहे.
मोबाईलवरून फार्मर आयडी कसा तयार करायचा?
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, फार्मर आयडी तयार करण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्याही सरकारी कार्यालयात जाण्याची आवश्यकता नाही. ते स्वतःच्या मोबाईलवरून घरी बसूनच ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकतात. खालील पद्धत अनुसरून आपण सहज फार्मर आयडी तयार करू शकता:
- सर्वप्रथम अधिकृत वेबसाईटवर जा, जिथे शेतकरी आयडीसाठी विशेष पोर्टल उपलब्ध आहे.
- मुख्य पृष्ठावर “Farmer” हा पर्याय निवडा.
- “Create New User Account” या बटणावर क्लिक करा.
- आपल्या आधार कार्डाशी संबंधित E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करा. यामध्ये आपल्या आधार क्रमांकाची प्रविष्टी करावी लागेल.
- आधारशी लिंक असलेल्या मोबाईल क्रमांकावर आलेला OTP प्रविष्ट करा.
- “Verify” बटणावर क्लिक करा, जेणेकरून आपली ओळख सत्यापित होईल.
- यानंतर आपल्या शेतजमिनीची आणि वैयक्तिक माहिती स्क्रीनवर दिसेल. ही माहिती महसूल विभागाच्या अभिलेखावरून घेतली जाते.
- आवश्यकता असल्यास, आपला नवीन मोबाईल क्रमांक जोडू शकता. त्यासाठी मोबाईलवर आलेला OTP टाकून नंबर प्रमाणित करावा लागेल.
- आपल्या अॅग्रिस्टॅक प्रोफाईलसाठी सुरक्षित पासवर्ड तयार करा.
- पासवर्ड आणि पुष्टीकरण पासवर्ड प्रविष्ट करून “Create My Account” वर क्लिक करा.
- प्रोफाईल यशस्वीरित्या तयार झाल्यावर “OK” करा.
- आता पुन्हा लॉगिन पेज उघडेल, जिथे आपला मोबाईल क्रमांक यूजरनेम म्हणून वापरून लॉगिन करा.
- “Register As Farmer” या पर्यायावर क्लिक करा.
- मोबाईल क्रमांक पुन्हा व्हेरिफाय करा (जर बदल करायचा नसेल तर “No” वर क्लिक करा).
- आता संपूर्ण फार्मर आयडी फॉर्म उघडेल, जिथे आपले पूर्ण नाव, पत्ता आणि इतर आवश्यक माहिती अचूकपणे भरावी.
फार्मर आयडी असल्याचे फायदे
फार्मर आयडी तयार केल्याने शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वपूर्ण फायदे मिळणार आहेत:
- सरकारी योजनांचा सुलभ लाभ: फार्मर आयडीमुळे किसान सन्मान निधी, पीक विमा, अनुदान, कर्जमाफी अशा विविध सरकारी योजनांचा लाभ त्वरित आणि सुलभ पद्धतीने मिळेल. दलालांचा हस्तक्षेप कमी होऊन थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) अधिक कार्यक्षम होईल.
- अचूक भू-अभिलेख: जमिनीशी संबंधित सर्व माहिती डिजिटल स्वरूपात उपलब्ध असल्याने, जमिनीचे वाद कमी होतील आणि 7/12 उताऱ्यासारख्या महत्त्वपूर्ण कागदपत्रांमध्ये अचूकता वाढेल.
- विश्वसनीय ओळख प्रणाली: फार्मर आयडी शेतकऱ्याची अधिकृत ओळख असल्याने बँक कर्ज मिळवणे, पीक विमा दावे करणे, कृषी उत्पादने विकणे यासारख्या कामांमध्ये सुलभता येईल.
- घरबसल्या सेवा: कोणत्याही सरकारी कार्यालयात न जाता, मोबाईलवरून सर्व प्रक्रिया पूर्ण करता येते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचा वेळ आणि पैसा वाचेल.
- भविष्यातील योजनांचा सहज लाभ: एकदा फार्मर आयडी तयार झाल्यावर भविष्यात येणाऱ्या सर्व शेतकरी कल्याणकारी योजनांचा लाभ सहज मिळू शकेल, कारण यापुढे सर्व योजना या आयडीशी जोडल्या जातील.
सध्याच्या हवामान परिस्थितीची जागरूकता
विदर्भात पुढील पाच दिवसांत पावसाचा इशारा देण्यात आला आहे, तसेच काही ठिकाणी गारपीटीची शक्यताही वर्तवण्यात आली आहे. अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची काळजी घेणे आवश्यक आहे. फार्मर आयडी असल्यास, अशा नैसर्गिक आपत्तींमुळे झालेल्या नुकसानीसाठी नुकसान भरपाई मिळवणे अधिक सुलभ होईल.
डिजिटल शेतीकडे वाटचाल
भारतीय शेतीला आधुनिक आणि डिजिटल स्वरूप देण्याच्या दिशेने अॅग्रिस्टॅक योजना आणि फार्मर आयडी हे महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या शेती क्षेत्राला डिजिटल व्यासपीठावर आणून त्याची कार्यक्षमता वाढवण्याचा हा प्रयत्न आहे.
शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त फायदा घ्यावा आणि आपला फार्मर आयडी त्वरित तयार करावा. 15 एप्रिल 2025 नंतर कृषी विभागाच्या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी हा आयडी अनिवार्य असणार आहे, त्यामुळे आजच मोबाईलवरून ही प्रक्रिया पूर्ण करा आणि डिजिटल शेतीच्या क्रांतीचा एक भाग बना. आज घरी बसून मोबाईलवरून फार्मर आयडी तयार करा आणि उद्याच्या प्रगतशील शेतीची पायाभरणी करा. शेतकरी समृद्ध तर देश समृद्ध!