feelings of farmers महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांच्या वाढत्या आत्महत्या आणि कर्जबाजारीपणाच्या समस्येवर लक्ष वेधण्यासाठी छावा क्रांतिवीर सेनेने शुक्रवारी शिर्डीत एक अनोखे बैलगाडी आंदोलन आयोजित केले. या आंदोलनात संघटनेचे संस्थापक अध्यक्ष करण गायकर यांनी राज्य सरकारच्या शेतकरी विरोधी धोरणांवर जोरदार टीका केली आणि सरसकट कर्जमाफीची मागणी केली.
“एका बाजूला देशाच्या सीमांवर जवान शहीद होत आहेत, पर्यटक मृत्युमुखी पडत आहेत, तर दुसऱ्या बाजूला राज्यात शेतकऱ्यांच्या आत्महत्या चिंताजनक वेगाने वाढत आहेत. शासनाच्या चुकीच्या धोरणांमुळे आणि कर्जबाजारीपणामुळे शेतकरी रोज बळी पडत आहेत,” असे गंभीर शब्दांत करण गायकर यांनी आंदोलनादरम्यान सांगितले.
शेतकरी विरुद्ध उद्योगपती – दुहेरी धोरणाचा निषेध
करण गायकर यांनी उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांना उद्देशून विशेष टीका केली. “तुमचं कर्ज माफ होऊ शकतं, पण शेतकऱ्यांचं का नाही?” असा प्रश्न त्यांनी उपस्थित केला. त्यांनी पुढे म्हटले, “शेतकऱ्यांना आत्महत्येला प्रवृत्त करणाऱ्यांनी जर माणुसकी शिल्लक ठेवली असेल तर त्यांनी तात्काळ माफी मागावी आणि राजीनामा द्यावा.”
छावा क्रांतिवीर सेनेचे अध्यक्ष यांनी उपमुख्यमंत्री अजित पवार आणि कृषीमंत्री माणिकराव कोकाटे यांच्या वक्तव्यांचा सुद्धा जाहीर निषेध केला. त्यांनी सरकारच्या दुहेरी धोरणावर बोट ठेवले, ज्यात शेतकऱ्यांनी शेतीसाठी घेतलेलं कर्ज फेडण्यासाठी कितीही प्रयत्न केले तरी त्यांना माफी मिळत नाही, पण उद्योगपतींच्या हजारो कोटींच्या कर्जाला सहज माफी मिळते. “हे दुहेरी धोरण अत्यंत असह्य आहे आणि शेतकऱ्यांवर अन्याय करणारे आहे,” असे गायकर म्हणाले.
वाढत्या शेतकरी आत्महत्यांचे गंभीर स्वरूप
महाराष्ट्रातील शेतकरी आत्महत्यांचे प्रमाण गेल्या काही वर्षांत चिंताजनकपणे वाढले आहे. वाढते उत्पादन खर्च, अनिश्चित पाऊस, शेतमालाला मिळणारे अपुरे भाव आणि वाढते कर्जबाजारीपण यांमुळे शेतकरी मोठ्या आर्थिक संकटात सापडत आहेत. अशा परिस्थितीत, करण गायकर यांनी सरकारकडून तातडीने कर्जमाफीची मागणी केली आहे.
“शेतकरी हा या देशाचा कणा आहे. त्याच्याशिवाय देशाचे अर्थकारण ढासळून पडेल. पण दुर्दैवाने, सत्ताधारी पक्षांना शेतकऱ्यांच्या समस्या समजत नाहीत किंवा त्या समजून घेण्याची त्यांची इच्छा नाही,” असे गायकर म्हणाले.
मुख्यमंत्र्यांकडे अपेक्षा
आंदोलनादरम्यान करण गायकर यांनी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्याकडे विशेष अपेक्षा व्यक्त केल्या. “आम्ही मुख्यमंत्री फडणवीस आणि शिंदे यांच्याकडे अपेक्षा व्यक्त करतो की त्यांनी शेतकऱ्यांच्या भावना समजून घेत सरसकट कर्जमाफीची घोषणा करावी,” असे ते म्हणाले.
त्यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, “जोपर्यंत कर्जमाफी होत नाही, तोपर्यंत हे आंदोलन राज्याच्या प्रत्येक जिल्हा, तालुका व गावपातळीवर सुरू राहील.” या इशाऱ्यातून त्यांनी राज्यव्यापी आंदोलनाचा संकेत दिला आहे, जे शेतकऱ्यांच्या मागण्या पूर्ण होईपर्यंत थांबणार नाही.
बैलगाडी आंदोलनाचे औचित्य
छावा क्रांतिवीर सेनेने शिर्डीत केलेल्या या बैलगाडी आंदोलनाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याद्वारे शेतकऱ्यांच्या पारंपारिक जीवनशैलीचे प्रतीक समोर आणण्याचा प्रयत्न केला गेला. बैलगाडी ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांचे पारंपारिक वाहन आहे, जे आधुनिक काळात कमी होत चालले आहे. या प्रतीकाद्वारे शेतकऱ्यांच्या सध्याच्या दुर्दशेकडे लक्ष वेधण्यात आले.
“आम्ही बैलगाडी आंदोलन यासाठी निवडले कारण ती शेतकऱ्यांचे जीवन जवळून दाखवते. जसे बैल धीर-गंभीरपणे जुगात अडकून ओझे वाहतात, तसेच आजचा शेतकरी कर्जाच्या ओझ्याखाली दबून जगत आहे,” असे गायकर यांनी स्पष्ट केले.
आंदोलनाला मिळालेला प्रतिसाद
बैलगाडी आंदोलनाला शिर्डी परिसरातील मोठ्या संख्येने शेतकरी आणि छावा क्रांतिवीर सेनेचे कार्यकर्ते उपस्थित होते. यावेळी करण गायकर, विजय वाहुळे, सुभाष गायकर, नवनाथ शिंदे, डॉ. किरण डोके, आशिष हिरे, अहिल्यानगर जिल्हा प्रमुख अविनाश शिंदे, उत्तर महाराष्ट्र अध्यक्ष संदीप राऊत, उत्तर महाराष्ट्र सरचिटणीस विठ्ठल भुजाडे, वैभव दळवी, अमोल शिंदे यांच्यासह अनेक प्रमुख नेते आणि कार्यकर्ते उपस्थित होते.
दत्ता महाराज पवार, दादासाहेब जोगदंड, शिवम शिंदे, आकाश गाडे, संदीप वाघ, संदीप गुंजाळ, अनिल मलदोडे, नितीन अनारसे, सुशांत कुंडदे, शिवाजीराजे चौधरी, जालिंदर असणे, तुषार गोंदकर, राहुल शिंदे, राहुल दुसाने, निमदेव हिरे हेसुद्धा या आंदोलनात सक्रिय सहभागी होते.
आंदोलनाच्या पुढील योजना
करण गायकर यांनी स्पष्ट केले की, जर सरकारने त्यांच्या मागण्यांकडे दुर्लक्ष केले तर आगामी काळात हे आंदोलन अधिक तीव्र स्वरूप धारण करेल. “आम्ही आता पहिल्या टप्प्यात बैलगाडी आंदोलन केले आहे. पुढच्या टप्प्यात जनजागृती मोहीम राबवू आणि त्यानंतर राज्यव्यापी रास्ता रोको आंदोलन करू,” असे त्यांनी सांगितले.
छावा क्रांतिवीर सेनेच्या कार्यकर्त्यांनी सांगितले की, त्यांचे आंदोलन केवळ शिर्डीपुरते मर्यादित राहणार नाही. ते लवकरच अहमदनगर, पुणे, नाशिक आणि अन्य जिल्ह्यांमध्ये विस्तारित होईल. त्यांचा प्रयत्न राज्यभरातील शेतकऱ्यांना एकत्र आणून सरकारवर दबाव आणण्याचा आहे.
शासनाकडून प्रतिसाद अपेक्षित
आंदोलनानंतर, सरकारी अधिकाऱ्यांकडून अद्याप कोणताही अधिकृत प्रतिसाद मिळालेला नाही. मात्र स्थानिक राजकीय नेत्यांनी या मुद्द्यावर प्रतिक्रिया देत शेतकऱ्यांच्या समस्या सोडवण्यासाठी सरकारशी चर्चा करण्याची तयारी दर्शवली आहे.
शेतकरी संघटनांच्या प्रतिनिधींनी सांगितले की त्यांच्या मागण्या न्यायपूर्ण आहेत आणि सरकारने या मागण्यांकडे गंभीरतेने पाहणे अपेक्षित आहे. “सरकारने आधीच उद्योगपतींच्या हजारो कोटी रुपयांचे कर्ज माफ केले आहे. मग शेतकऱ्यांना कर्जमाफी का नाही?” असा सवाल त्यांनी उपस्थित केला.
छावा क्रांतिवीर सेनेचे बैलगाडी आंदोलन हे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांच्या संकटाचे द्योतक आहे. वाढत्या आत्महत्या, कर्जबाजारीपण आणि सरकारी दुर्लक्ष यांमुळे शेतकरी वर्ग संतप्त आहे. करण गायकर यांच्या नेतृत्वाखाली छावा क्रांतिवीर सेनेने या समस्यांवर प्रकाश टाकण्याचा प्रयत्न केला आहे.
विद्यमान सरकारने शेतकऱ्यांच्या समस्यांकडे अधिक संवेदनशीलतेने पाहून, सरसकट कर्जमाफीचा निर्णय घेणे अपेक्षित आहे. तसे न झाल्यास, संघटनेने राज्यव्यापी आंदोलन तीव्र करण्याचा इशारा दिला आहे, जे शेतकऱ्यांच्या मागण्या पूर्ण होईपर्यंत सुरू राहील. शेतकरी हा देशाचा अन्नदाता आहे आणि त्याचे हित जपणे ही प्रत्येक सरकारची जबाबदारी आहे. या आंदोलनामधून हाच संदेश पुन्हा एकदा अधोरेखित करण्यात आला आहे.
