fall in gold and silver लग्नसराईचा हंगाम जवळ येत असताना सोन्याच्या वाढत्या किमतींनी सामान्य गुंतवणूकदार आणि भावी नववधूंच्या कुटुंबीयांना चिंतेत टाकले आहे. ११ एप्रिल रोजी १० ग्रॅम सोन्याचा दर ९३,०७४ रुपयांवर पोहोचला आहे, जो कालच्या तुलनेत २,९१३ रुपयांनी वाढला आहे. चांदीचाही दर १,९५८ रुपयांनी वाढून ९२,६२७ रुपये झाला आहे.
अमेरिकेच्या निर्णयाचा जागतिक प्रभाव
या अचानक वाढीमागे अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या अलीकडील आर्थिक धोरणाचा मोठा हात आहे. त्यांनी काही करांमध्ये ९० दिवसांची सूट जाहीर केली आहे, ज्याचा थेट परिणाम जागतिक सोन्याच्या बाजारावर दिसत आहे. या निर्णयामुळे आंतरराष्ट्रीय सोने बाजारात अस्थिरता निर्माण झाली असून, भारतीय बाजारातही त्याचे पडसाद उमटले आहेत.
GST चा अतिरिक्त भार
जीएसटी लागू केल्यानंतर सोन्याचे दर अधिकच वाढले आहेत:
- २४ कॅरेट सोने: ९५,८६६ रुपये
- चांदी: ९५,४०५ रुपये
हे दर इंडिया बुलियन अँड ज्वेलर्स असोसिएशन (IBJA) ने जाहीर केले असून, त्यांच्यावर GST आकारणी जोडल्यास अंतिम किंमत अधिक होते. IBJA दररोज दोन वेळा – दुपारी १२ वाजता आणि संध्याकाळी ५ वाजता – अधिकृत दर जाहीर करते.
विविध प्रकारच्या सोन्याचे दर
विविध कॅरेटच्या सोन्याच्या दरांमध्येही लक्षणीय वाढ झाली आहे:
- २३ कॅरेट: ९२,७०१ रुपये (२९०१ रुपयांनी वाढ)
- २२ कॅरेट: ८५,२५६ रुपये (२६८ रुपयांनी वाढ)
- १८ कॅरेट: ६९,८०६ रुपये (२१८५ रुपयांनी वाढ)
स्थानिक बाजारातील फरक
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
IBJA ने जाहीर केलेले दर हे राष्ट्रीय संदर्भ दर असतात. प्रत्येक शहरात स्थानिक परिस्थिती, मागणी-पुरवठा, वाहतूक खर्च आणि स्थानिक कर यामुळे हे दर १००० ते २००० रुपयांनी कमी-जास्त असू शकतात. सराफांकडे जाण्यापूर्वी स्थानिक दरांची खात्री करणे आवश्यक आहे.
स्वस्त सोन्याच्या आशेवर पाणी
अनेक गुंतवणूकदारांना सोने पुन्हा ५० ते ५५ हजार रुपयांच्या दरम्यान येईल अशी अपेक्षा होती. मात्र सध्याच्या परिस्थितीत ही अपेक्षा अवास्तव ठरत असल्याचे दिसते. बाजारातील तज्ज्ञ अजय केडिया यांच्या मते, सोन्याच्या वाढत्या किमतींमागे अनेक महत्त्वाची कारणे आहेत:
- जागतिक राजकीय अस्थिरता: अनेक देशांमध्ये सुरू असलेले युद्ध आणि तणावामुळे सुरक्षित गुंतवणुकीचे माध्यम म्हणून सोन्याची मागणी वाढली आहे.
- डी-डॉलरायझेशन: अमेरिकन डॉलरची जागा इतर चलने घेत असल्याने आंतरराष्ट्रीय व्यापारात अस्थिरता निर्माण झाली आहे.
- केंद्रीय बँकांची खरेदी: जगभरातील केंद्रीय बँका आणि मोठे संस्थात्मक गुंतवणूकदार सोन्याची मोठ्या प्रमाणात खरेदी करत आहेत.
- आर्थिक अनिश्चितता: शेअर बाजारातील घसरण, वाढती महागाई आणि मंदीची भीती यामुळे गुंतवणूकदार सुरक्षित गुंतवणुकीसाठी सोन्याकडे वळत आहेत.
लग्नसराईवरील परिणाम
सोन्याच्या वाढत्या किमतींचा सर्वाधिक फटका लग्नसराईच्या खरेदीवर बसणार आहे. परंपरागतपणे भारतीय लग्नांमध्ये सोन्याचे दागिने हे अविभाज्य अंग असतात. या वाढत्या किमतींमुळे अनेक कुटुंबांना आपली खरेदी योजना बदलावी लागणार आहे:
- सोन्याऐवजी चांदीच्या दागिन्यांकडे कल
- कमी वजनाचे दागिने खरेदी करणे
- सोन्याची शुद्धता कमी करणे (१८ कॅरेट किंवा २२ कॅरेट ऐवजी)
- हप्त्याने खरेदी करण्याचे पर्याय शोधणे
सध्याच्या उच्च किमतींमुळे अनेकांना गुंतवणुकीबाबत संभ्रम निर्माण झाला असला तरी, तज्ज्ञ मानतात की दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी सोने हे अजूनही आकर्षक पर्याय आहे. जागतिक आर्थिक अनिश्चितता आणि भू-राजकीय तणाव पाहता, सोन्याच्या किमती उच्च राहण्याची शक्यता आहे.
बचतीच्या पर्यायी मार्ग
वाढत्या किमतींचा सामना करण्यासाठी काही उपाय:
- सोन्याचे बाँड: सरकारचे सुवर्ण बाँड हा भौतिक सोन्याचा उत्तम पर्याय आहे
- गोल्ड ETF: इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात सोन्यात गुंतवणूक
- व्यवस्थित गुंतवणूक: दरमहा थोड्या प्रमाणात सोने खरेदी करणे
- डिजिटल गोल्ड: ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून कमी रकमेत सोने खरेदी
आर्थिक विश्लेषकांच्या मते, पुढील काही महिन्यांत सोन्याच्या किमती उच्च राहण्याची शक्यता आहे. अमेरिकेचे आर्थिक धोरण, जागतिक राजकीय परिस्थिती आणि भारतीय बाजारातील मागणी या घटकांचा सोन्याच्या किमतींवर प्रभाव राहील.
या परिस्थितीत गुंतवणूकदार आणि खरेदीदारांनी काही सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे:
- अधिकृत सराफांकडूनच खरेदी करावी
- खरेदी करताना योग्य बिले आणि प्रमाणपत्रे घ्यावीत
- हॉलमार्क केलेलेच दागिने खरेदी करावेत
- बाजारातील दैनंदिन बदलांवर लक्ष ठेवावे
सोन्याच्या वाढत्या किमतींनी निश्चितच अनेकांच्या आर्थिक नियोजनात बदल घडवून आणला आहे. विशेषतः लग्नसराईच्या तयारीत असणाऱ्या कुटुंबांसाठी ही परिस्थिती आव्हानात्मक आहे. तरीही, योग्य नियोजन आणि पर्यायी मार्गांचा अवलंब करून या परिस्थितीचा सामना करता येऊ शकतो.
सोने हे केवळ दागिन्यांचे साधन नसून दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीचे महत्त्वाचे माध्यम आहे. त्यामुळे सध्याच्या उच्च किमती हा तात्पुरता टप्पा मानून, दीर्घकालीन दृष्टीकोनातून गुंतवणुकीचे निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे.
भारतीय संस्कृतीत सोन्याचे विशेष महत्त्व असल्याने, त्याची मागणी कायम राहणार आहे. या वास्तवाचा स्वीकार करून, आर्थिक क्षमतेनुसार गुंतवणूक आणि खरेदीचे निर्णय घेणे हाच या परिस्थितीतून मार्ग काढण्याचा उत्तम पर्याय आहे.