Crop insurance farmers महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधवांसाठी आनंदाची बातमी आहे. अनेक महिन्यांच्या प्रतीक्षेनंतर, राज्यातील विविध जिल्ह्यांमध्ये पीक विमा रकमेचे वितरण सुरू झाले आहे. शेतकऱ्यांना आर्थिक दिलासा देणारी ही योजना अखेर अंमलात येत असून, लाखो शेतकऱ्यांना त्याचा लाभ मिळणार आहे.
यवतमाळपासून सुरू झालेली मोहीम
पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया प्रथम यवतमाळ जिल्ह्यापासून सुरू करण्यात आली. येथील शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये पीक विम्याची रक्कम जमा होऊ लागली आहे. यवतमाळ जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी प्रदीर्घ काळ या रकमेची प्रतीक्षा केली होती. त्यांच्यासाठी ही मोठी दिलासादायक बातमी ठरली आहे.
लातूर आणि परभणी जिल्ह्यांमध्ये विमा वितरणास वेग
यवतमाळनंतर लातूर आणि परभणी या जिल्ह्यांमध्येही पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया वेगाने सुरू करण्यात आली आहे. या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांनाही आता त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये पीक विम्याची रक्कम जमा होत आहे. लातूर आणि परभणीतील शेतकऱ्यांनी देखील दीर्घकाळ या विम्याची प्रतीक्षा केली होती.
हिंगोली आणि नांदेड जिल्ह्यांमध्ये पीक विमा वितरणास सुरुवात
यवतमाळ, लातूर आणि परभणी जिल्ह्यांनंतर आता हिंगोली आणि नांदेड या जिल्ह्यांमध्येही पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. या जिल्ह्यांमध्ये अग्रीम पीक विमा योजनेअंतर्गत जिल्हाधिकारी कार्यालयाच्या माध्यमातून अधिसूचना काढण्यात आली होती. या अधिसूचनेनुसार आता शेतकऱ्यांच्या खात्यावर रक्कम जमा होत आहे.
हिंगोली, नांदेड आणि परभणी या जिल्ह्यांमध्ये जिल्हाधिकारी कार्यालयाने पीक विम्यासंदर्भात विशेष लक्ष दिले आहे. त्यामुळे या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांना वेळेत विमा रक्कम मिळत आहे. या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
बीड, छत्रपती संभाजी नगर आणि धाराशिव जिल्ह्यांमध्ये विमा वितरण
पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया आता बीड, छत्रपती संभाजी नगर (पूर्वीचे औरंगाबाद) आणि धाराशिव (पूर्वीचे उस्मानाबाद) या जिल्ह्यांमध्येही सुरू झाली आहे. विशेषत: धाराशिव जिल्ह्यात प्रति हेक्टर ६,२०६ रुपये प्रमाणे विमा रक्कम वितरित केली जात आहे. या जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना हा दर निश्चित करण्यात आल्याने त्यांना आता नक्की किती रक्कम मिळणार याची कल्पना आली आहे.
धाराशिव जिल्ह्यातील विमा वितरणाची प्रक्रिया विशेष वेगाने सुरू आहे. येथील शेतकऱ्यांनी दीर्घकाळ प्रतीक्षा केल्यानंतर त्यांना आता विमा रक्कम मिळत आहे. प्रति हेक्टर ६,२०६ रुपये हा दर पीक नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी पुरेसा असल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे.
धुळे जिल्ह्यात विमा रक्कम कॅल्क्युलेशन प्रक्रिया
धुळे जिल्ह्यामध्ये पीक विमा रकमेचे कॅल्क्युलेशन करण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. ज्या शेतकऱ्यांचे कॅल्क्युलेशन पूर्ण झाले आहे, अशा शेतकऱ्यांच्या खात्यांमध्ये विमा रक्कम जमा करण्यास सुरुवात झाली आहे. धुळे जिल्ह्यातील कॅल्क्युलेशन प्रक्रिया अद्याप पूर्ण झालेली नाही, परंतु जितक्या शेतकऱ्यांचे कॅल्क्युलेशन पूर्ण झाले आहे, त्यांना विमा रक्कम देण्यास सुरुवात झाली आहे.
धुळे जिल्ह्यातील अनेक शेतकरी अद्यापही विमा रकमेच्या प्रतीक्षेत आहेत. जिल्हा प्रशासनाने आश्वासन दिले आहे की, सर्व शेतकऱ्यांचे कॅल्क्युलेशन लवकरच पूर्ण करण्यात येईल आणि त्यानंतर सर्वांना विमा रक्कम मिळेल.
जळगाव जिल्ह्यातील शेतकरी प्रतीक्षेत
जळगाव जिल्ह्यातील अनेक शेतकरी अद्यापही पीक विमा रकमेच्या प्रतीक्षेत आहेत. या जिल्ह्यातील अनेक शेतकऱ्यांनी क्लेम केल्यानंतरही सद्यस्थितीत कॅल्क्युलेशन ‘अवेटेड’ (प्रतीक्षेत) असल्याचे दाखवत आहे. त्यामुळे जळगाव जिल्ह्यातील शेतकरी अद्यापही पीक विमा रकमेच्या प्रतीक्षेत आहेत.
जळगाव जिल्हा प्रशासनाने आश्वासन दिले आहे की, लवकरच कॅल्क्युलेशन पूर्ण करण्यात येईल आणि शेतकऱ्यांना विमा रक्कम मिळेल. जिल्हा प्रशासन आणि विमा कंपन्यांमध्ये याबाबत सातत्याने समन्वय साधला जात आहे.
पीक विमा योजनेचे महत्त्व
पीक विमा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाची योजना आहे. या योजनेमुळे नैसर्गिक आपत्ती, अवकाळी पाऊस, दुष्काळ, कीड अथवा रोगामुळे पिकांचे झालेले नुकसान भरून निघते. शेतकऱ्यांना आर्थिक संरक्षण मिळते आणि त्यांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होते.
महाराष्ट्रातील हवामान अनिश्चित असल्याने पीक विमा योजनेचे महत्त्व अधिक आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना निश्चिंत राहता येते आणि पिकांचे नुकसान झाल्यास त्यांना विमा रक्कम मिळते. त्यामुळे शेतकरी पुन्हा शेती करण्यास प्रोत्साहित होतात.
शेतकऱ्यांच्या प्रतिक्रिया
पीक विमा रक्कम मिळाल्यानंतर शेतकऱ्यांनी समाधान व्यक्त केले आहे. अनेक शेतकऱ्यांनी म्हटले आहे की, अखेर त्यांची प्रतीक्षा संपली आहे आणि त्यांना विमा रक्कम मिळाली आहे. मात्र काही शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे की, विमा रक्कम वितरित करण्यास खूप विलंब झाला आहे आणि भविष्यात विमा रक्कम वेळेत मिळावी अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली आहे.
यवतमाळ जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने सांगितले की, “अनेक महिने आम्ही पीक विमा रकमेची प्रतीक्षा करत होतो. आता अखेर आमच्या खात्यांमध्ये रक्कम जमा झाली आहे. यामुळे आम्हाला पुढील हंगामासाठी शेती करण्यास मदत होणार आहे.”
धाराशिव जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने म्हटले की, “प्रति हेक्टर ६,२०६ रुपये हा दर थोडासा कमी वाटत असला तरी, काहीतरी मिळाले यात समाधान आहे. भविष्यात विमा रक्कम वाढवावी अशी अपेक्षा आहे.”
पीक विमा योजनेबाबत शासनाचे प्रयत्न
महाराष्ट्र शासन आणि केंद्र शासन यांच्या संयुक्त प्रयत्नांमुळे पीक विमा योजना अधिक परिणामकारक होत आहे. शासनाच्या प्रयत्नांमुळे आता अधिकाधिक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेत आहेत. शासन पीक विमा योजनेच्या अंमलबजावणीवर सातत्याने लक्ष ठेवत आहे.
शासनाने पीक विमा योजनेअंतर्गत प्रीमियममध्ये शेतकऱ्यांना मोठी सवलत देऊन त्यांना प्रोत्साहित केले आहे. त्यामुळे अधिकाधिक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेत आहेत. पीक विमा योजनेमध्ये शेतकऱ्यांची नोंदणी वाढत आहे.
शासनाने भविष्यात पीक विमा योजना अधिक परिणामकारक करण्याचे नियोजन केले आहे. विमा रक्कम वितरणाच्या प्रक्रियेत विलंब होऊ नये यासाठी विशेष उपाययोजना केल्या जात आहेत. तसेच, डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून क्लेम प्रक्रिया सुलभ करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
शासनाच्या या प्रयत्नांमुळे भविष्यात शेतकऱ्यांना वेळेत विमा रक्कम मिळेल अशी अपेक्षा आहे. सॅटेलाइट इमेजरी आणि ड्रोन तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून पीक नुकसानीचे अचूक मूल्यांकन करण्याच्या दिशेने प्रयत्न सुरू आहेत.
महाराष्ट्रातील विविध जिल्ह्यांमध्ये पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया सुरू झाली आहे ही शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बाब आहे. यवतमाळ, लातूर, परभणी, हिंगोली, नांदेड, बीड, छत्रपती संभाजी नगर आणि धाराशिव या जिल्ह्यांमध्ये विमा रक्कम वितरित केली जात आहे. धुळे जिल्ह्यात कॅल्क्युलेशन प्रक्रिया सुरू आहे, तर जळगाव जिल्ह्यातील शेतकरी अद्यापही प्रतीक्षेत आहेत.
पीक विमा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरत आहे. या योजनेमुळे त्यांना नैसर्गिक आपत्ती आणि इतर कारणांमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून संरक्षण मिळत आहे. भविष्यात ही योजना अधिक परिणामकारक होईल आणि शेतकऱ्यांना योग्य वेळी विमा रक्कम मिळेल अशी अपेक्षा आहे.