banks remain open आजच्या धकाधकीच्या जीवनात सर्वच क्षेत्रांमध्ये कामाचा ताण वाढत चालला आहे. बँकिंग क्षेत्रातील कर्मचारीही याला अपवाद नाहीत. अशातच बँक कर्मचाऱ्यांसाठी एक आनंदाची बातमी समोर आली आहे. सरकारने बँक कर्मचाऱ्यांना कामाच्या ताणातून दिलासा देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलण्याची तयारी सुरू केली आहे. आरबीआयशी चर्चा करून सरकार आठवड्यातून फक्त ५ दिवस बँका उघडण्याचा निर्णय घेण्याच्या विचारात आहे.
ही नवीन व्यवस्था लवकरच सर्व बँकांमध्ये लागू होण्याची शक्यता आहे. या निर्णयामुळे न केवळ कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेवर सकारात्मक परिणाम होईल, तर एकूणच बँकिंग क्षेत्राच्या कामकाजात सुधारणा होईल अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे. या नवीन नियमाची अंमलबजावणी झाल्यानंतर बँकांचे नवे वेळापत्रकही ठरवले जाणार आहे.
करार झाला, पण अंमलबजावणी प्रलंबित
याबाबत विशेष म्हणजे, इंडियन बँक्स असोसिएशन आणि बँक कर्मचाऱ्यांच्या संघटनांमध्ये पाच दिवस काम आणि दोन दिवस रजा देण्याचा करार होऊन बरेच महिने उलटले आहेत. या करारानुसार, कर्मचाऱ्यांना दर शनिवार आणि रविवारी सुट्टी मिळणार आहे. सध्या रविवारी आणि महिन्यातील दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी बँकांना सुट्टी असते. म्हणजेच, महिन्यातील पहिल्या, तिसऱ्या आणि पाचव्या (असल्यास) शनिवारी बँकांचे कामकाज सुरू असते.
या नवीन नियमाच्या अंमलबजावणीमुळे कर्मचाऱ्यांना दर आठवड्याला दोन दिवसांची सलग सुट्टी मिळू शकेल, ज्यामुळे त्यांना पुरेशी विश्रांती घेता येईल आणि कौटुंबिक जबाबदाऱ्याही पार पाडता येतील. हे कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरेल.
नियम अंमलबजावणीतील अडचणी
मात्र, या निर्णयाच्या अंमलबजावणीमध्ये काही अडचणी आहेत. बँक कॉन्फेडरेशन आणि कर्मचारी संघटनांच्या सहमतीनंतरही सरकारकडून अद्याप अंतिम मंजुरी मिळालेली नाही. त्यामुळे हे प्रकरण सध्या थांबलेले आहे.
विशेषत:, दर शनिवारी बँकांना सुट्टी देण्याबाबत अडचणी आहेत. बँकिंग क्षेत्रातील तज्ज्ञांच्या मते, सलग दोन दिवस बँका बंद राहिल्यास ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण करण्यात अडचणी येऊ शकतात. विशेषत: व्यापारी आणि लघुउद्योग क्षेत्रातील व्यवसायिकांना, ज्यांना शनिवारी बँकेत जाण्याची गरज असते, त्यांना समस्यांना तोंड द्यावे लागू शकते.
तरीही, कर्मचाऱ्यांच्या संघटनांचे म्हणणे आहे की, डिजिटल बँकिंगच्या वाढत्या वापरामुळे आणि एटीएम, नेट बँकिंग, मोबाइल बँकिंग यांसारख्या सुविधांमुळे ग्राहकांना फारशा अडचणी येणार नाहीत. तसेच, पाच दिवसांच्या कामकाजाचा कालावधी वाढवून या समस्येचे निराकरण करता येईल.
सरकारी आणि खासगी दोन्ही बँकांना होणार लागू
कर्मचाऱ्यांना आशा आहे की या वर्षाच्या अखेरीस किंवा पुढील वर्षाच्या सुरुवातीला या नियमाला सरकारकडून अंतिम मंजुरी मिळेल. त्यानंतर हा नियम देशभरातील सर्व बँकांसाठी लागू होऊ शकतो. महत्त्वाचे म्हणजे, हा नियम सरकारी आणि खासगी दोन्ही प्रकारच्या बँकांना लागू होईल.
याबाबत सरकारला आरबीआयशी सल्लामसलत करावी लागेल, कारण आरबीआय बँकांवर नियंत्रण ठेवणारी संस्था आहे. विश्वसनीय सूत्रांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, सरकार याबाबत लवकरच घोषणा करू शकते.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
पाच दिवसांच्या कामकाजाचे फायदे
बँकांमध्ये आठवड्याच्या कामकाजाचे दिवस कमी करण्याचे अनेक फायदे होऊ शकतात:
कर्मचाऱ्यांसाठी फायदे:
- मानसिक आरोग्यात सुधारणा: सलग दोन दिवसांची सुट्टी मिळाल्याने कर्मचाऱ्यांना पुरेशी विश्रांती मिळेल, ज्यामुळे त्यांच्या मानसिक आरोग्यात सुधारणा होईल.
- कार्यक्षमतेत वाढ: विश्रांती घेतलेले कर्मचारी अधिक उत्साहाने आणि ऊर्जेने काम करू शकतील, ज्यामुळे त्यांच्या कार्यक्षमतेत वाढ होईल.
- कौटुंबिक जीवनात समतोल: कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या कौटुंबिक जबाबदाऱ्या पार पाडण्यासाठी अधिक वेळ मिळेल, ज्यामुळे त्यांच्या व्यावसायिक आणि वैयक्तिक जीवनात समतोल राखता येईल.
- तणावात घट: कामाच्या ताणाचे प्रमाण कमी होईल, ज्यामुळे कर्मचाऱ्यांच्या आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होईल.
बँकांसाठी फायदे:
- कर्मचाऱ्यांच्या कामगिरीत सुधारणा: कर्मचाऱ्यांना पुरेशी विश्रांती मिळाल्याने त्यांच्या कामगिरीत सुधारणा होईल, ज्यामुळे बँकेच्या एकूण कामकाजात सुधारणा होईल.
- कर्मचाऱ्यांची उत्पादकता वाढेल: विश्रांती घेतलेले कर्मचारी अधिक उत्पादक असतात, ज्यामुळे बँकेच्या नफ्यात वाढ होऊ शकते.
- कर्मचाऱ्यांची गैरहजेरी कमी होईल: नियमित सुट्ट्यांमुळे कर्मचाऱ्यांची गैरहजेरी कमी होईल, ज्यामुळे बँकेचे कामकाज सुरळीत चालेल.
बँकिंग वेळेतही होणार बदल
पाच दिवसांच्या आठवड्याच्या नियमाबरोबरच बँकिंग वेळेतही बदल होण्याची शक्यता आहे. सध्या बँका सकाळी १० वाजता उघडतात आणि संध्याकाळी ५ वाजता बंद होतात. मात्र, आठवड्यातील कामकाजाचे दिवस कमी झाल्यास, दैनंदिन कामकाजाची वेळ वाढवण्याची शक्यता आहे.
बँकिंग तज्ज्ञांच्या मते, बँका सकाळी ९ वाजता उघडून संध्याकाळी ६ वाजेपर्यंत सुरू ठेवण्याचा प्रस्ताव विचाराधीन आहे. अशा प्रकारे, आठवड्याच्या एकूण कामकाजाच्या तासांमध्ये फारसा फरक पडणार नाही, परंतु कर्मचाऱ्यांना सलग दोन दिवसांची सुट्टी मिळू शकेल.
ग्राहकांसाठी महत्त्वाचे
जर हा नियम लागू झाला, तर ग्राहकांच्या दृष्टीने काही बदल होतील:
- शनिवारी बँका बंद: दर शनिवारी बँका बंद राहतील, त्यामुळे ग्राहकांना आपली बँकिंग कामे आठवड्यातील इतर दिवसांत पूर्ण करावी लागतील.
- डिजिटल बँकिंगचे महत्त्व वाढेल: शनिवार-रविवारी बँका बंद असल्याने डिजिटल बँकिंगचे महत्त्व अधिक वाढेल. ग्राहकांनी नेट बँकिंग, मोबाइल बँकिंग यांसारख्या सुविधांचा जास्तीत जास्त वापर करणे फायदेशीर ठरेल.
- व्यवसायिकांना नियोजन करावे लागेल: विशेषत: व्यापारी आणि लघुउद्योजकांना आपल्या बँकिंग व्यवहारांचे नियोजन करावे लागेल, कारण त्यांना शनिवारी बँकेत जाण्याची गरज असते.
अंतिम निर्णयाची प्रतीक्षा
सध्या हा प्रस्ताव अंतिम निर्णयाच्या प्रतीक्षेत आहे. बँक कर्मचाऱ्यांच्या संघटना आणि इंडियन बँक्स असोसिएशन यांच्यात करार झाला असला तरी, सरकारकडून अद्याप अंतिम मंजुरी मिळालेली नाही. बँकिंग क्षेत्रातील सूत्रांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, सरकार आरबीआयशी चर्चा करून लवकरच निर्णय घेऊ शकते.
बँक कर्मचाऱ्यांना या नियमाच्या अंमलबजावणीची मोठी प्रतीक्षा आहे. त्यांच्या मते, या नियमामुळे त्यांना मानसिक आरोग्य सुधारण्यास आणि व्यावसायिक व वैयक्तिक जीवनात समतोल राखण्यास मदत होईल. तसेच, विश्रांती घेतलेले कर्मचारी अधिक उत्साहाने आणि ऊर्जेने काम करू शकतील, ज्यामुळे बँकिंग क्षेत्राच्या कामकाजात सुधारणा होईल.
सरकारने बँक कर्मचाऱ्यांसाठी आठवड्यातून पाच दिवस कामकाज आणि दोन दिवस सुट्टी देण्याचा निर्णय घेतल्यास, त्याचे दूरगामी परिणाम होतील. कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेत वाढ होऊन त्यांचे मानसिक आरोग्य सुधारेल, तर बँकांच्या एकूण कामकाजातही सुधारणा होईल. मात्र, ग्राहकांना काही बदलांशी जुळवून घ्यावे लागेल आणि डिजिटल बँकिंग सुविधांचा अधिक वापर करावा लागेल.
आता सर्वांची नजर सरकारच्या अंतिम निर्णयावर आहे. बँक कर्मचाऱ्यांना आशा आहे की, सरकार त्यांच्या हिताचा विचार करून लवकरच सकारात्मक निर्णय घेईल.
या वर्षाच्या अखेरीस किंवा पुढील वर्षाच्या सुरुवातीला हा नियम लागू होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे बँकिंग क्षेत्रात एक नवे पर्व सुरू होईल. आपण सर्वांनीच या बदलांसाठी सज्ज राहायला हवे आणि त्यानुसार आपले बँकिंग व्यवहार नियोजित करायला हवेत.
