Ayushman Bharat Yojana: भारतातील आरोग्य सेवांचा खर्च दिवसेंदिवस वाढत चालला आहे. विशेषतः गंभीर आजारांच्या उपचारासाठी लागणारा खर्च सामान्य नागरिकांच्या आवाक्याबाहेर जात आहे. अशा परिस्थितीत, भारत सरकारने आयुष्मान भारत योजना सुरू करून देशातील गरीब आणि मध्यमवर्गीय कुटुंबांना आरोग्य सुरक्षा कवच प्रदान केले आहे. या लेखामध्ये आपण आयुष्मान भारत योजनेबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत.
आयुष्मान भारत योजना म्हणजे काय?
आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (पीएम-जेएवाय) ही जगातील सर्वात मोठी आरोग्य विमा योजना आहे, जी भारत सरकारने सप्टेंबर २०१८ मध्ये सुरू केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे देशातील गरीब आणि वंचित कुटुंबांना दर्जेदार आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देणे. या योजनेंतर्गत पात्र कुटुंबांना वार्षिक ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळू शकतात.
आयुष्मान भारत योजनेचे उद्दिष्ट
आयुष्मान भारत योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:
- गरीब आणि कमकुवत कुटुंबांना आरोग्य सुरक्षा प्रदान करणे
- द्वितीय आणि तृतीय स्तरावरील आजारांसाठी रुग्णालयात दाखल होण्याच्या खर्चासाठी आर्थिक संरक्षण देणे
- सार्वजनिक आणि खासगी दोन्ही क्षेत्रातील रुग्णालयांमध्ये गुणवत्तापूर्ण आरोग्य सेवा सुनिश्चित करणे
- आरोग्य क्षेत्रात वाढत्या खर्चामुळे होणारे आर्थिक संकट कमी करणे
- आरोग्य सेवा देण्यासाठी सार्वजनिक-खासगी भागीदारी प्रोत्साहित करणे
आयुष्मान भारत कार्डचे फायदे
आयुष्मान भारत कार्ड असल्यामुळे लाभार्थी कुटुंबांना अनेक फायदे मिळतात:
१. आर्थिक संरक्षण
प्रत्येक पात्र कुटुंबाला प्रति वर्ष ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळू शकतात. या रकमेमध्ये रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी, दरम्यान आणि नंतरचे सर्व खर्च समाविष्ट आहेत.
२. कॅशलेस उपचार
या योजनेंतर्गत लाभार्थी कुटुंबांना रुग्णालयात दाखल होताना कोणताही रोख रक्कम भरण्याची आवश्यकता नाही. सर्व उपचार कॅशलेस पद्धतीने केले जातात.
३. देशभरातील रुग्णालयांमध्ये वैध
आयुष्मान भारत कार्ड धारकांना देशभरातील सूचीबद्ध रुग्णालयांमध्ये उपचार घेता येतात. सध्या, २५,००० हून अधिक सार्वजनिक आणि खासगी रुग्णालये या योजनेत सामील आहेत.
४. विस्तृत उपचार समावेश
या योजनेंतर्गत १,३५० पेक्षा जास्त वैद्यकीय प्रक्रिया आणि उपचारांचा समावेश आहे. यात हृदयविकार, कर्करोग, न्यूरो सर्जरी, अवयव प्रत्यारोपण, आणि इतर गंभीर आजारांचे उपचार समाविष्ट आहेत.
५. दस्तऐवज आवश्यकता कमी
आयुष्मान भारत कार्ड मिळविण्यासाठी फारशी दस्तऐवज आवश्यकता नाही. फक्त आधार कार्ड आणि एक फोटो ओळखपत्र पुरेसे आहे.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
कोण पात्र आहे?
सामाजिक-आर्थिक जातीय जनगणना (एसईसीसी) २०११ नुसार, ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही भागातील गरीब आणि वंचित कुटुंबे या योजनेसाठी पात्र आहेत. अंदाजे १० कोटी कुटुंबे किंवा ५० कोटी लाभार्थी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.
आयुष्मान भारत कार्ड कसे मिळवावे?
आयुष्मान भारत कार्ड मिळवण्यासाठी खालील पद्धती अवलंबवा:
ऑनलाइन पद्धत
- आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा: pmjay.gov.in
- “अंमलबजावणी सहाय्य” विभागात जाऊन “लाभार्थी तपासणी” पर्याय निवडा
- तुमचा आधार क्रमांक किंवा मोबाईल नंबर प्रविष्ट करा
- तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर आलेला ओटीपी प्रविष्ट करा
- तुमच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची यादी स्क्रीनवर दिसेल
- तुम्ही पात्र असल्यास, तुम्ही आयुष्मान कार्ड डाउनलोड करू शकता
ऑफलाइन पद्धत
- तुमच्या जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (सीएससी) किंवा आयुष्मान मित्र केंद्रावर जा
- आधार कार्ड आणि अन्य आवश्यक कागदपत्रे घेऊन जा
- अधिकृत कर्मचाऱ्याकडे तुमची पात्रता तपासून घ्या
- पात्र असल्यास, तुम्हाला आयुष्मान भारत कार्ड मिळेल
आयुष्मान भारत कार्ड पात्रता तपासणी
तुम्ही आयुष्मान भारत योजनेसाठी पात्र आहात की नाही हे तपासण्यासाठी:
- आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा
- “लाभार्थी तपासणी” विभागात जा
- तुमचा आधार क्रमांक किंवा मोबाईल नंबर प्रविष्ट करा
- ओटीपी प्रविष्ट केल्यानंतर, तुमची पात्रता तपासली जाईल
- तुम्हाला तुमच्या पात्रतेबद्दल संदेश मिळेल
आयुष्मान कार्ड स्वीकारणारे रुग्णालये
आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत देशभरातील २५,००० हून अधिक सार्वजनिक आणि खासगी रुग्णालये सूचीबद्ध आहेत. तुमच्या जवळच्या रुग्णालयात आयुष्मान कार्ड स्वीकारले जाते का हे तपासण्यासाठी:
- आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा
- “रुग्णालय शोध” विभागात जा
- तुमचे राज्य, जिल्हा आणि शहर निवडा
- तुमच्या जवळचे सूचीबद्ध रुग्णालयांची यादी मिळेल
आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ कसा घ्यावा?
जर तुम्हाला आजार झाला आणि आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत उपचार घ्यायचे असतील, तर खालील पद्धती अवलंबवा:
- सूचीबद्ध रुग्णालयात आयुष्मान भारत कार्डसह जा
- रुग्णालयात “आयुष्मान भारत हेल्प डेस्क” शोधा
- तुमचे आयुष्मान कार्ड आणि आधार कार्ड सादर करा
- रुग्णालयाचे कर्मचारी तुमची ओळख सत्यापित करतील
- सत्यापन झाल्यानंतर, तुम्हाला कॅशलेस उपचार मिळतील
महत्त्वाच्या सूचना
- आयुष्मान भारत कार्ड हे कुटुंब आधारित आहे, म्हणजेच एका कार्डवर संपूर्ण कुटुंबातील सदस्यांना फायदा मिळू शकतो.
- या योजनेत पूर्व-अस्तित्वात असलेल्या आजारांसाठीही उपचार समाविष्ट आहेत.
- रुग्णालयात दाखल होताना रुग्णाला कोणतीही अग्रिम रक्कम भरण्याची आवश्यकता नाही.
- आयुष्मान कार्डची वैधता कायम आहे, त्यामुळे त्याचे नूतनीकरण करण्याची आवश्यकता नाही.
- कार्ड हरवल्यास किंवा खराब झाल्यास, तुम्ही नवीन कार्ड मिळवू शकता.
समस्या निवारण
आयुष्मान भारत योजनेशी संबंधित कोणत्याही समस्येसाठी, तुम्ही खालील पद्धतींचा अवलंब करू शकता:
- टोल-फ्री क्रमांक १४५५५ वर कॉल करा
- pmjay.gov.in वेबसाइटवर जा आणि तक्रार नोंदवा
- तुमच्या जवळच्या आयुष्मान मित्र केंद्रावर जा
आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी देशातील गरीब आणि वंचित कुटुंबांना आरोग्य सुरक्षा प्रदान करते. या योजनेमुळे लाखो कुटुंबांना आर्थिक ताण न घेता दर्जेदार आरोग्य सेवा मिळू शकते. तुम्ही पात्र असल्यास, या योजनेचा लाभ घ्या आणि तुमच्या कुटुंबाच्या आरोग्याची काळजी घ्या.
आज आयुष्मान भारत कार्ड नसलेल्या पात्र व्यक्तींनी लवकरात लवकर हे कार्ड मिळवावे आणि या महत्त्वपूर्ण आरोग्य सुरक्षा योजनेचा लाभ घ्यावा. याद्वारे, आपण न केवळ आपल्या कुटुंबाच्या आरोग्याची सुरक्षा करू शकता, तर अनावश्यक आर्थिक ताणापासूनही बचाव करू शकता.
