PM Kisan पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना (पीएम किसान) ही केंद्र सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे, ज्याअंतर्गत देशातील पात्र शेतकऱ्यांना प्रतिवर्षी ६,००० रुपये तीन समान हप्त्यांमध्ये थेट बँक खात्यात जमा करण्यात येतात. ही योजना शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत करून त्यांचे जीवनमान उंचावण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आली आहे. परंतु अलीकडेच शासनाने या योजनेच्या नोंदणी प्रक्रियेत काही महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत, ज्यामुळे नवीन लाभार्थींना नोंदणी करताना अतिरिक्त कागदपत्रे सादर करावी लागणार आहेत. या लेखात आपण या बदलांबद्दल आणि नोंदणी प्रक्रियेबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत.
पीएम किसान योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
पीएम किसान सन्मान निधी योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
- पात्र शेतकऱ्यांना वार्षिक ६,००० रुपये आर्थिक मदत म्हणून दिली जाते.
- ही रक्कम दरवर्षी तीन समान हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी २,००० रुपये) शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केली जाते.
- योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना पीएम किसान पोर्टलवर नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
- केवळ नोंदणीकृत शेतकऱ्यांनाच या योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
- या योजनेअंतर्गत भारतातील सर्व छोटे आणि सीमांत शेतकरी लाभ घेऊ शकतात.
नवीन नोंदणी प्रक्रियेत झालेले महत्त्वपूर्ण बदल
अलीकडेच शासनाने पीएम किसान योजनेच्या नोंदणी प्रक्रियेत काही महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. या बदलांची माहिती शासनाने प्रसिद्धी पत्रकाद्वारे दिली आहे. हे बदल नवीन नोंदणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी विशेष महत्त्वाचे आहेत. या बदलांची प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
१. अद्ययावत सातबारा उतारा अपलोड करणे अनिवार्य
- नवीन नोंदणी करताना मागील ३ महिन्यातील डिजिटल किंवा तलाठी सहीचा सातबारा उतारा ऑनलाईन पोर्टलवर अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- जुने किंवा कालबाह्य झालेले सातबारा उतारे स्वीकारले जाणार नाहीत.
२. जमीन मालकी संबंधित अट
- १ फेब्रुवारी २०१९ पूर्वीच जमीन लाभार्थ्याच्या नावावर असणे आवश्यक आहे.
- जमीन नोंदणीचा फेरफार किंवा वारसा हक्क यासंबंधीचे कागदपत्र ऑनलाईन अपलोड करावे लागतील.
३. कुटुंब सदस्यांची माहिती
- पती-पत्नी आणि १८ वर्षांखालील मुलांचे आधार कार्ड एकाच पानावर स्कॅन करून अपलोड करावे लागेल.
- कुटुंबातील सदस्यांची संपूर्ण माहिती देणे अनिवार्य आहे.
४. वारसा हक्काची नोंद
- वारसा नोंद फेरफार दिनांक १ फेब्रुवारी २०१९ नंतरची असल्यास, ज्याच्या नावावरून वारसाने जमीन मिळाली त्याच्या नावे जमीन असल्याचा फेरफार सुद्धा जोडावा लागेल.
- मूळ मालकाचे कागदपत्र आणि वारसा हक्काचे कागदपत्र दोन्ही सादर करावे लागतील.
पीएम किसान योजनेसाठी पात्रता निकष
पीएम किसान योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना खालील पात्रता निकषांची पूर्तता करावी लागेल:
- शेतजमीन मालकी: अर्जदार शेतकऱ्याच्या नावे शेतजमीन असणे आवश्यक आहे.
- जमीन मालकीची वेळ: १ फेब्रुवारी २०१९ पूर्वी जमीन लाभार्थ्याच्या नावावर असणे आवश्यक आहे.
- अद्ययावत कागदपत्रे: मागील ३ महिन्यातील सातबारा उतारा आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे असणे आवश्यक आहे.
- आधार कार्ड लिंक: अर्जदाराचे आधार कार्ड त्याच्या बँक खात्याशी जोडलेले असणे आवश्यक आहे.
- कुटुंब माहिती: पती-पत्नी आणि १८ वर्षांखालील मुलांची संपूर्ण माहिती देणे आवश्यक आहे.
नवीन नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
पीएम किसान योजनेत नवीन नोंदणी करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- सातबारा उतारा: मागील ३ महिन्यातील डिजिटल किंवा तलाठी सहीचा सातबारा उतारा.
- आधार कार्ड: अर्जदाराचे आधार कार्ड आणि कुटुंबातील सदस्यांचे आधार कार्ड (पती-पत्नी आणि १८ वर्षांखालील मुले).
- बँक खात्याचे तपशील: बँक पासबुक किंवा बँक स्टेटमेंटची प्रत, ज्यामध्ये खातेदाराचे नाव, खाते क्रमांक आणि IFSC कोड स्पष्ट दिसावा.
- जमीन मालकीचा पुरावा: जमीन नोंदणीचा फेरफार, खरेदीखत, वारसा हक्काचे कागदपत्र इत्यादी.
- ८-अ उतारा: जमीन मालकीचा अतिरिक्त पुरावा म्हणून ८-अ उतारा.
- फोटो: अर्जदाराचा अलीकडील पासपोर्ट आकाराचा फोटो.
ऑनलाईन नोंदणी प्रक्रिया
पीएम किसान योजनेत नोंदणी करण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:
१. पीएम किसान पोर्टलवर जा
- अधिकृत वेबसाईट www.pmkisan.gov.in वर जा.
- होमपेजवर “नवीन शेतकरी नोंदणी” किंवा “फार्मर रजिस्ट्रेशन” या पर्यायावर क्लिक करा.
२. फॉर्म भरा
- आवश्यक माहिती भरा, जसे की नाव, पत्ता, मोबाईल क्रमांक, आधार क्रमांक, बँक खाते तपशील इत्यादी.
- कुटुंबातील सदस्यांची माहिती भरा.
- जमीन संबंधित तपशील द्या, जसे की सर्वे क्रमांक, क्षेत्रफळ इत्यादी.
३. कागदपत्रे अपलोड करा
- आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा.
- सातबारा उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, जमीन मालकीचा पुरावा इत्यादी.
४. फॉर्म सबमिट करा
- सर्व माहिती भरल्यानंतर “सबमिट” बटणावर क्लिक करा.
- नोंदणी क्रमांक (रजिस्ट्रेशन नंबर) मिळवा आणि भविष्यातील संदर्भासाठी जतन करा.
अर्ज रद्द झाल्यास करावयाची प्रक्रिया
काही कारणांमुळे जर तुमचा अर्ज रद्द होत असेल किंवा नामंजूर होत असेल, तर त्याविरुद्ध अपील करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- अपात्रता मागे घेण्याचा विहित नमुन्यातील अर्ज: हा अर्ज स्थानिक कृषी कार्यालयातून मिळू शकतो.
- लाभार्थ्याची पोर्टल वरील स्टेटसची प्रिंट: ऑनलाईन अर्ज करताना लाभार्थ्याची स्थिती (स्टेटस) दर्शविणारी प्रिंट.
- आधार कार्ड: पती-पत्नी आणि १८ वर्षांखालील मुलांचे आधार कार्ड.
- परिशिष्ट बी: शासनाने निर्धारित केलेला पात्रतेचा नमुना.
- अद्ययावत सातबारा व ८-अ उतारा: डिजिटल किंवा तलाठी सही सहित नवीन सातबारा व ८-अा उतारा.
- जमीन नोंदणीची फेरफार व वारसा फेरफार: जमीन मालकीचा पुरावा म्हणून फेरफार आणि वारसा फेरफारची प्रत.
अपील प्रक्रिया
जर तुमचा अर्ज नामंजूर झाला असेल, तर खालील पद्धतीने अपिल करू शकता:
- स्थानिक कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधा: सर्वप्रथम तुमच्या तालुका किंवा जिल्हा कृषी कार्यालयात जा.
- अपील अर्ज भरा: नामंजुरीविरुद्ध अपील करण्यासाठी विहित नमुन्यात अर्ज भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे जोडा: वर नमूद केलेली सर्व कागदपत्रे अपील अर्जासोबत जोडा.
- अपील अर्ज सादर करा: पूर्ण भरलेला अर्ज आणि कागदपत्रे कृषी अधिकाऱ्याकडे सादर करा.
- पाठपुरावा करा: अपील अर्जाची स्थिती जाणून घेण्यासाठी नियमित पाठपुरावा करा.
पीएम किसान योजनेचे फायदे
पीएम किसान सन्मान निधी योजनेचे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे आहेत:
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
- थेट आर्थिक मदत: वार्षिक ६,००० रुपये थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होतात.
- कृषि खर्चात मदत: या रकमेच्या माध्यमातून शेतकरी शेतीविषयक आवश्यक खर्च भागवू शकतात.
- निश्चित उत्पन्न: हा निधी शेतकऱ्यांना निश्चित उत्पन्नाची हमी देतो.
- शेती उत्पादन वाढ: या आर्थिक मदतीमुळे शेतकरी शेतीत अधिक गुंतवणूक करू शकतात, ज्यामुळे उत्पादनात वाढ होऊ शकते.
- शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावणे: या योजनेमुळे शेतकरी कुटुंबांचे आर्थिक जीवनमान सुधारू शकते.
पीएम किसान सन्मान निधी योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक मदत योजना आहे. या योजनेच्या नोंदणी प्रक्रियेत झालेले नवीन बदल हे योजनेचा लाभ वास्तविक लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचावा या हेतूने करण्यात आले आहेत. पात्र शेतकरी आणि त्यांच्या कुटुंबांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी नवीन नियमांनुसार आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवावीत आणि ऑनलाईन नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करावी. यासाठी अडचणी आल्यास, स्थानिक कृषी अधिकारी किंवा तलाठी कार्यालयाशी संपर्क साधा. आर्थिक मदतीच्या या संधीचा लाभ घेण्यासाठी वेळेत नोंदणी करणे महत्त्वाचे आहे.
अधिक माहितीसाठी, पीएम किसान हेल्पलाइन क्रमांकावर संपर्क साधू शकता किंवा अधिकृत वेबसाईट www.pmkisan.gov.in ला भेट देऊ शकता. स्थानिक कृषी अधिकारी आणि तलाठी कार्यालय देखील या संदर्भात मार्गदर्शन करू शकतात.
