husband and wife आज कुठल्याही व्यक्तीला आपले पैसे सुरक्षित ठेवून त्यावर चांगले परतावाही मिळवायचे असतात. अशा परिस्थितीत बँकेतील ठेवी, म्युच्युअल फंड, शेअर मार्केट वगैरे अनेक गुंतवणूकीचे पर्याय उपलब्ध आहेत. परंतु अनेकांना अशी गुंतवणूक हवी असते, जी सुरक्षित असेल आणि त्यावर नियमित उत्पन्नही मिळेल. अशा लोकांसाठी भारतीय पोस्ट ऑफिसची मासिक उत्पन्न योजना (Monthly Income Scheme – MIS) एक उत्तम पर्याय आहे.
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना म्हणजे काय?
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना ही भारत सरकारद्वारे प्रायोजित एक सुरक्षित गुंतवणूक योजना आहे. या योजनेत गुंतवणूकदार एकदाच एकरकमी पैसे गुंतवतात आणि त्यानंतर पोस्ट ऑफिस त्या गुंतवणूकीवर दर महिन्याला निश्चित दराने व्याज देते. ही एक फिक्स्ड इनकम इन्व्हेस्टमेंट आहे जिच्या माध्यमातून तुम्हाला नियमित मासिक उत्पन्न मिळू शकते.
यात सध्या 7.4% वार्षिक व्याजदर मिळतो, जो किमान पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी निश्चित असतो. म्हणजेच गुंतवणूकीच्या कालावधीत व्याजदरात बदल होत नाही, जे गुंतवणूकदारांना आर्थिक स्थिरता देते.
या योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये
1. कालावधी
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजनेचा कालावधी 5 वर्षांचा आहे. या कालावधीनंतर, गुंतवणूकदाराला त्याची मूळ गुंतवणूक (प्रिन्सिपल अमाउंट) परत मिळते, तसेच त्याला 5 वर्षांच्या कालावधीत नियमित मासिक व्याज मिळत राहिले असते.
2. गुंतवणूकीची मर्यादा
या योजनेत एकल खातेधारक (एकट्या व्यक्तीने उघडलेले खाते) ९ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करू शकतो. मात्र संयुक्त खातेधारकांसाठी (पती-पत्नी किंवा इतर दोन व्यक्तींसाठी) ही मर्यादा १५ लाख रुपयांपर्यंत वाढते. म्हणजेच पती-पत्नी दोघांनी मिळून गुंतवणूक केल्यास जास्तीत जास्त १५ लाख रुपये गुंतवू शकतात.
3. व्याजदर आणि उत्पन्न
सध्या पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजनेवर 7.4% वार्षिक व्याजदर मिळतो. व्याज दर महिन्याला गुंतवणूकदाराच्या खात्यात जमा केले जाते. आपण यातून किती उत्पन्न मिळवू शकाल हे आपल्या गुंतवणूकीच्या रकमेवर अवलंबून असते.
उदाहरणार्थ, जर एखादी व्यक्ती या योजनेत ९ लाख रुपये गुंतवत असेल, तर:
- वार्षिक व्याज: ९,००,००० × ७.४% = ६६,६०० रुपये
- मासिक व्याज: ६६,६०० ÷ १२ = ५,५५० रुपये (प्रति महिना)
तर संयुक्त खात्यामध्ये (पती-पत्नी किंवा दोन व्यक्तींनी) जर १५ लाख रुपये गुंतवले असतील, तर:
- वार्षिक व्याज: १५,००,००० × ७.४% = १,११,००० रुपये
- मासिक व्याज: १,११,००० ÷ १२ = ९,२५० रुपये (प्रति महिना)
म्हणजेच जर तुम्ही पती-पत्नीने मिळून १५ लाख रुपये गुंतवणूक केली, तर तुम्हाला दर महिन्याला साधारण ९,२५० ते १०,००० रुपये नियमित उत्पन्न मिळू शकते. आणि ५ वर्षांच्या कालावधीत तुम्हाला एकूण ५.५५ लाख रुपये व्याज स्वरूपात मिळू शकतात.
Also Read:
लग्न झालेल्या मुलींना मिळणार १ लाख रुपये, बांधकाम कामगार योजने अंतर्गत construction worker scheme
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजनेचे फायदे
1. सुरक्षित गुंतवणूक
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना भारत सरकारद्वारे प्रायोजित आहे, म्हणून ही गुंतवणूक अतिशय सुरक्षित मानली जाते. बाजारातील उतार-चढावांचा या योजनेवर परिणाम होत नाही. त्यामुळे जोखीम टाळू इच्छिणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी ही एक उत्तम योजना आहे.
2. नियमित मासिक उत्पन्न
या योजनेचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे त्यातून मिळणारे नियमित मासिक उत्पन्न. ज्या लोकांना आपल्या गुंतवणूकीतून नियमित उत्पन्न हवे आहे, विशेषतः निवृत्त व्यक्ती किंवा ज्यांना मासिक खर्चासाठी अतिरिक्त उत्पन्न हवे आहे, त्यांच्यासाठी ही योजना अतिशय फायदेशीर आहे.
3. निश्चित परतावा
या योजनेत व्याजदर निश्चित असतो, त्यामुळे आपल्याला आपण किती उत्पन्न मिळवू शकतो याचा अचूक अंदाज करता येतो. शेअर मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडांसारख्या गुंतवणूकीत परतावा अनिश्चित असतो, परंतु या योजनेत पाच वर्षांच्या कालावधीत आपल्याला किती पैसे मिळणार हे आधीच माहित असते.
4. कर लाभ
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजनेतून मिळणारे व्याज आयकर कायद्याच्या कलम ८०टीटीए (Section 80TTA) अंतर्गत कर सवलतीसाठी पात्र असू शकते, या माध्यमातून गुंतवणूकदारांना काही कर लाभ मिळू शकतात.
5. सोपी प्रक्रिया
या योजनेत गुंतवणूक करण्याची प्रक्रिया अतिशय सोपी आहे. आपल्या जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊन आवश्यक कागदपत्रे भरून आपण या योजनेत सहभागी होऊ शकता.
कोणासाठी योग्य आहे ही योजना?
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना पुढील लोकांसाठी विशेष उपयुक्त आहे:
- निवृत्त व्यक्ती: ज्यांना नियमित पेन्शनव्यतिरिक्त अतिरिक्त मासिक उत्पन्न हवे आहे.
- गृहिणी: ज्यांना स्वतःच्या बचतीतून नियमित उत्पन्न निर्माण करायचे आहे.
- पती-पत्नी दोघेही काम करणारे जोडपे: ज्यांच्याकडे गुंतवणूकीसाठी पुरेशी रक्कम आहे आणि ज्यांना एक अतिरिक्त उत्पन्नाचा स्त्रोत हवा आहे.
- जोखीम टाळू इच्छिणारे गुंतवणूकदार: जे आपली गुंतवणूक सुरक्षित ठिकाणी ठेवू इच्छितात आणि त्याच्या बदल्यात नियमित उत्पन्न मिळवू इच्छितात.
या योजनेत कसे गुंतवावे?
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजनेत गुंतवणूक करण्यासाठी तुम्हाला खालील प्रक्रिया अनुसरावी लागेल:
- आपल्या जवळच्या पोस्ट ऑफिसला भेट द्या.
- पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना खाते उघडण्यासाठी फॉर्म मिळवा आणि भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे जोडा – ओळखपत्र पुरावा, पत्त्याचा पुरावा, पॅन कार्ड, फोटो इत्यादी.
- आपली गुंतवणूकीची रक्कम जमा करा (नगद, चेक, डिमांड ड्राफ्ट किंवा इलेक्ट्रॉनिक ट्रान्सफरद्वारे).
- खाते उघडल्यानंतर, तुम्हाला एक पासबुक मिळेल ज्यात तुमच्या खात्याचे तपशील आणि व्यवहारांची नोंद असेल.
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना ही त्या लोकांसाठी एक आदर्श गुंतवणूक पर्याय आहे ज्यांना सुरक्षित गुंतवणूक आणि नियमित मासिक उत्पन्न हवे आहे. 7.4% वार्षिक व्याजदरासह, ही योजना बँक ठेवींपेक्षा जास्त परतावा देते आणि शेअर मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडांसारख्या जोखिमयुक्त गुंतवणूकांपेक्षा अधिक सुरक्षित आहे.
विशेषतः पती-पत्नी दोघांच्या नावे गुंतवणूक केल्यास, जास्तीत जास्त १५ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करून दर महिन्याला सुमारे १०,००० रुपयांचे उत्पन्न निर्माण करू शकता. आणि पाच वर्षांनंतर तुम्हाला तुमची मूळ गुंतवणूकही परत मिळते.
आपल्या आर्थिक उद्दिष्टांसाठी ही योजना योग्य आहे की नाही हे ठरवण्यासाठी आपल्या आर्थिक सल्लागाराशी संपर्क साधावा. परंतु नियमित उत्पन्न आणि सुरक्षित गुंतवणूक शोधणाऱ्या बहुतेक लोकांसाठी, पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना एक उत्तम निवड आहे.