Jan Dhan and Aadhaar card भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (यूआयडीएआय) ने नुकतेच आधारकार्ड धारकांसाठी दोन महत्त्वाच्या घोषणा केल्या आहेत. एक सुरक्षेशी संबंधित तर दुसरी आर्थिक फायद्याची. या दोन्ही बातम्या प्रत्येक आधारकार्ड धारकासाठी अत्यंत महत्त्वाच्या असून त्याकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे.
आधारकार्डचे महत्त्व
सध्याच्या काळात आधारकार्ड हे भारतीय नागरिकांसाठी अतिशय महत्त्वाचे दस्तऐवज बनले आहे. शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यापासून ते बँकिंग व्यवहार करण्यापर्यंत, विविध कामांसाठी आधारकार्ड आवश्यक झाले आहे. त्यामुळेच आधारकार्डची सुरक्षितता राखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
बारा अंकी विशिष्ट क्रमांकाद्वारे प्रत्येक नागरिकाची ओळख निश्चित करणारे हे कार्ड गहाळ झाल्यास किंवा त्याचा दुरुपयोग झाल्यास गंभीर परिणाम होऊ शकतात. मागील काही काळात आधारकार्डच्या माध्यमातून फसवणुकीच्या घटनांमध्ये लक्षणीय वाढ झाल्याचे निदर्शनास आले आहे.
मास्क आधारकार्ड – सुरक्षेसाठी महत्त्वाचे पाऊल
यूआयडीएआयने सर्व आधारकार्ड धारकांना फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी ‘मास्क आधारकार्ड’ वापरण्याचा सल्ला दिला आहे. मास्क आधारकार्ड म्हणजे असे आधारकार्ड ज्यामध्ये पहिल्या आठ अंकांवर ‘X’ असे चिन्ह दिलेले असते आणि फक्त शेवटचे चार अंक दिसतात.
मास्क आधारकार्डचा मुख्य फायदा असा की, जरी तुमचे कार्ड हरवले किंवा त्याची झेरॉक्स प्रत कोणाला दिली, तरी त्याचा गैरवापर करणे अशक्य होते. कारण महत्त्वाचे आठ अंक लपलेले असतात.
मास्क आधारकार्ड कसे मिळवावे?
तुम्ही तुमच्या सध्याच्या आधारकार्डचे मास्क आधारकार्डमध्ये रूपांतर करू शकता. यासाठी यूआयडीएआयच्या अधिकृत वेबसाईट uidai.gov.in वर जाऊन मास्क आधारकार्ड डाउनलोड करू शकता. प्रक्रिया सोपी असून तुम्ही घरबसल्या ऑनलाईन पद्धतीने हे करू शकता.
आधारकार्ड मोफत अपडेट करण्याची मुदत वाढवली
यूआयडीएआयने आधारकार्ड धारकांसाठी मोफत अपडेटची मुदत पुन्हा एकदा वाढवली आहे. आधी ही मुदत १४ डिसेंबर २०२४ पर्यंत होती, परंतु आता ती १४ जून २०२५ पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
या निर्णयामुळे देशभरातील नागरिकांना आपले आधारकार्ड विनामूल्य अपडेट करण्याची संधी मिळाली आहे. या मोफत सुविधेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला यूआयडीएआयच्या अधिकृत पोर्टल myaadhaar.uidai.gov.in वर जावे लागेल.
महत्त्वाचे मुद्दे
- ही मोफत अपडेट सुविधा फक्त ऑनलाईन पद्धतीने उपलब्ध आहे
- आधार केंद्रावर जाऊन अपडेट केल्यास शुल्क आकारले जाईल
- १४ जून २०२५ नंतर ऑनलाईन अपडेटसाठीही शुल्क भरावे लागेल
- तुमच्या नाव, पत्ता, जन्मतारीख, फोन नंबर या सारख्या माहितीत बदल करता येईल
जनधन खातेधारकांसाठी महत्त्वाची सूचना
प्रधानमंत्री जनधन योजना २०१४ मध्ये सुरू करण्यात आली होती. या योजनेद्वारे शून्य शिल्लक राशीसह बँक खाते उघडण्याची सुविधा देण्यात आली. या योजनेला अलीकडेच १० वर्षे पूर्ण झाली आहेत.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, देशभरात ५३ कोटी जनधन खाती उघडण्यात आली असून, त्यामध्ये २ लाख ३१ हजार कोटी रुपये जमा झाले आहेत.
१० कोटी खात्यांना केवायसी अपडेटची आवश्यकता
केंद्र सरकारने अलीकडेच सांगितले आहे की, देशातील १० कोटीपेक्षा जास्त जनधन खात्यांची केवायसी (Know Your Customer – KYC) प्रक्रिया पुन्हा करावी लागेल. जी खाती गेल्या दहा वर्षांपासून निष्क्रिय आहेत, त्यांसाठी केवायसी प्रक्रिया पुन्हा करणे अनिवार्य करण्यात आले आहे.
वित्तीय सेवा सचिव एम. नागराज यांनी सर्व बँकांना अशा खात्यांसाठी नवीन केवायसी प्रक्रिया सुरू करण्याच्या सूचना दिल्या आहेत. मोबाईल बँकिंग, इंटरनेट बँकिंग आणि इतर डिजिटल माध्यमांद्वारे ही प्रक्रिया पूर्ण करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत.
केवायसी न केल्यास काय होईल?
- जनधन खाते बंद होऊ शकते
- शासकीय योजनांच्या लाभापासून वंचित राहू शकता
- आर्थिक व्यवहार करणे अशक्य होईल
सावधगिरीचे उपाय
आपले आधारकार्ड आणि जनधन खाते सुरक्षित ठेवण्यासाठी खालील उपाय करावेत:
- मास्क आधारकार्ड वापरा: कोणत्याही कामासाठी मास्क आधारकार्ड वापरा, मूळ आधारकार्ड सुरक्षित ठेवा
- आधारकार्ड अपडेट करा: १४ जून २०२५ पूर्वी आधारकार्डातील माहिती अपडेट करून घ्या
- जनधन खात्याची केवायसी करा: तुमचे जनधन खाते दहा वर्षांपेक्षा जुने असल्यास, लवकरात लवकर केवायसी पूर्ण करा
- ओळख चोरीपासून सावध रहा: तुमचे आधारकार्ड, फोन नंबर, बँक खाते क्रमांक इत्यादी महत्त्वाची माहिती सुरक्षित ठेवा
आधारकार्ड आणि जनधन खाते सुरक्षित राखण्याची महत्त्व
आधारकार्ड हे तुमच्या ओळखीचे प्रमुख साधन आहे, तर जनधन खाते हे तुमच्या आर्थिक व्यवहारांचे माध्यम आहे. या दोन्हींची सुरक्षितता राखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
सरकारी योजनांचा लाभ घेणे, बँकिंग व्यवहार करणे, आर्थिक अनुदान मिळवणे आणि इतर अनेक महत्त्वाच्या कामांसाठी आधारकार्ड आणि जनधन खाते यांची आवश्यकता असते. त्यामुळे त्यांची नियमित तपासणी आणि अपडेट महत्त्वाचे आहे.
वाढत्या फसवणुकीच्या घटनांमुळे, तुमच्या वैयक्तिक आणि आर्थिक माहितीची गोपनीयता राखण्याची जबाबदारी आता तुमच्यावरही आहे. सरकारने सुरक्षेसंदर्भात केलेल्या सूचनांचे पालन करणे तुमच्या हिताचेच ठरेल.
वाचकांसाठी महत्त्वाची सूचना: वरील माहिती विविध ऑनलाइन स्त्रोतांमधून संकलित केली आहे. वाचकांनी कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी यूआयडीएआयच्या अधिकृत वेबसाईट uidai.gov.in आणि आपल्या बँकेकडून माहिती तपासून घ्यावी. प्रसिद्ध केलेल्या माहितीत काही त्रुटी असल्यास त्याची जबाबदारी स्वीकारली जाणार नाही. कृपया आपली वैयक्तिक माहिती अपडेट करण्यापूर्वी किंवा केवायसी करण्यापूर्वी संपूर्ण चौकशी करा आणि मगच पुढील निर्णय घ्या. आर्थिक व्यवहारांबाबत अतिरिक्त माहितीसाठी आपल्या बँकेशी किंवा आधार नोंदणी केंद्राशी संपर्क साधा.
लक्षात ठेवा, आधारकार्ड अपडेट किंवा केवायसी साठी कोणत्याही मध्यस्थाला पैसे देऊ नका. सर्व प्रक्रिया अधिकृत वेबसाईट्स वर किंवा शासकीय केंद्रांवरच पूर्ण करा.
