Unseasonal rain warning महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधवांसाठी प्रख्यात हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांनी महत्त्वपूर्ण हवामान अंदाज जाहीर केला आहे. त्यांच्या निरीक्षणानुसार, राज्यात येत्या काही दिवसांमध्ये विविध प्रकारच्या हवामान बदलांना सामोरे जावे लागणार आहे. हे हवामान बदल शेतकऱ्यांच्या पीक व्यवस्थापनावर मोठ्या प्रमाणात परिणाम करू शकतात. विशेषतः कांदा आणि हळद उत्पादक शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घेण्याची गरज आहे.
उष्णतेची लाट: तापमानात लक्षणीय वाढ
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, राज्यात दिनांक २९ एप्रिल ते २ मे २०२५ या कालावधीत उष्णतेची लाट असेल. या कालावधीत तापमान ४४-४५ अंश सेल्सियसपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. ही उष्णता लाट महाराष्ट्राच्या विविध भागांमध्ये अनुभवली जाईल.
उष्णतेच्या या लाटेमुळे शेतकऱ्यांना विशेषतः कांदा पिकाच्या व्यवस्थापनासाठी विशेष दक्षता घेण्याची आवश्यकता आहे. उच्च तापमानामुळे कांद्याची गुणवत्ता कमी होण्याची शक्यता असल्याने, डख यांनी पश्चिम महाराष्ट्रातील कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना २ मे पूर्वी कांदा काढणीचे काम पूर्ण करण्याचा सल्ला दिला आहे.
“उष्णतेच्या लाटेमुळे कांद्याची गुणवत्ता कमी होऊ शकते. शेतकऱ्यांनी शक्य तितक्या लवकर कांदा काढणी पूर्ण करावी,” असे डख म्हणाले.
अवकाळी पावसाचा इशारा: सीमावर्ती भागांत पावसाची शक्यता
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, मेच्या पहिल्या आठवड्यात राज्यात अवकाळी पावसाची शक्यता आहे. हा पाऊस समान प्रमाणात सर्वत्र पडणार नाही, तर विशिष्ट भागांमध्येच त्याचा अनुभव येईल. विशेषतः महाराष्ट्राच्या सीमावर्ती भागांमध्ये पावसाची शक्यता जास्त आहे.
गुजरात, मध्यप्रदेश, कर्नाटक, तेलंगणा आणि आंध्रप्रदेशाशी सीमा जोडलेल्या महाराष्ट्रातील भागांमध्ये पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. नंदुरबार, धुळे, जळगाव, बुलढाणा, अमरावती, अकोला, वर्धा, नागपूर, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर आणि गडचिरोली या जिल्ह्यांमध्ये मेच्या पहिल्या आठवड्यात पाऊस होऊ शकतो.
याशिवाय, तेलंगणा आणि कर्नाटका सीमेलगत असलेल्या नांदेड, धर्माबाद, नायगाव, देगलूर, सग्रोवळे या भागांमध्ये देखील अवकाळी पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या भागांतील शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घेणे आवश्यक आहे.
“सीमावर्ती भागात पाऊस अनपेक्षित असू शकतो. शेतकऱ्यांनी आपली पिके सुरक्षित ठेवण्यासाठी आवश्यक ती उपाययोजना करावी,” असे डख यांनी सूचित केले.
कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्र: पावसाची कमी शक्यता
दक्षिण महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांमध्ये पावसाची शक्यता तुलनेने कमी आहे. विशेषतः कोकण, सांगली, सातारा, कोल्हापूर आणि सोलापूर या भागांमध्ये पाऊस पडण्याची शक्यता कमी असली तरी स्थानिक पातळीवर काही ढग तयार होऊन हलका गडगडाट होऊ शकतो.
या भागांतील शेतकऱ्यांनी देखील सावध राहणे आवश्यक आहे. विशेषतः कांदा पिकाची काळजी घेण्यासाठी २ मे २०२५ पर्यंत तयारी ठेवण्याचा सल्ला दिला जात आहे. कांदा साठवणुकीसाठी योग्य जागा आणि पद्धती वापरणे महत्त्वाचे आहे.
“कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रात पावसाची शक्यता कमी असली तरी स्थानिक पातळीवर वातावरणात बदल होऊ शकतात. त्यामुळे सतर्क राहणे आवश्यक आहे,” असे डख यांनी स्पष्ट केले.
मान्सून पूर्व पाऊस आणि यावर्षीचा मान्सून अंदाज
पंजाबराव डख यांनी यावर्षीच्या मान्सूनबद्दलही महत्त्वपूर्ण माहिती दिली आहे. त्यांच्या मते, २०२५ मध्ये मान्सून पुरेसा आणि संतुलित असेल. गेल्या वर्षी २०२४ प्रमाणेच यंदाही चांगला पाऊस होईल अशी शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
विशेषतः बीड, अहमदनगर, सोलापूर, सातारा, सांगली, कोल्हापूर आणि पश्चिम महाराष्ट्रात यंदा अधिक पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. या भागांतील शेतकऱ्यांनी पावसाळ्यापूर्वी आवश्यक ती तयारी करून ठेवावी असे डख यांनी सुचवले आहे.
“यावर्षी मान्सून चांगला राहील. विशेषतः दुष्काळी भागांमध्ये पुरेसा पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी मान्सूनपूर्व तयारी करून ठेवावी,” असे डख यांचे मत आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मार्गदर्शन
या हवामान अंदाजावर आधारित, डख यांनी शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाचे सल्ले दिले आहेत:
- कांदा काढणीसाठी त्वरित तयारी करा: उष्णतेच्या लाटेपूर्वी, म्हणजेच २ मे २०२५ पर्यंत कांदा काढणी पूर्ण करावी.
- कांदा साठवणूक योग्य पद्धतीने करा: कांद्याची साठवणूक हवेशीर जागी आणि थंड ठिकाणी करावी.
- अवकाळी पावसासाठी तयार राहा: सीमावर्ती भागांत राहणाऱ्या शेतकऱ्यांनी अवकाळी पावसासाठी तयारी ठेवावी.
- पीक विमा घ्या: हवामान बदलांमुळे होणाऱ्या नुकसानापासून बचावासाठी पीक विमा घेणे फायदेशीर ठरू शकते.
- मान्सून तयारीसाठी नियोजन करा: यावर्षी चांगल्या पावसाची शक्यता लक्षात घेऊन, पावसाळी पिकांचे नियोजन करावे.
- स्थानिक हवामान अंदाज लक्षात ठेवा: शेतकऱ्यांनी स्थानिक पातळीवर होणारे हवामान बदल लक्षात ठेवून त्यानुसार पीक व्यवस्थापन करावे.
- हळद पिकासाठी विशेष काळजी घ्या: उष्णता आणि अवकाळी पावसामुळे हळद पिकावर परिणाम होऊ शकतो. योग्य पद्धतीने हळदीची काढणी आणि प्रक्रिया करावी.
प्रख्यात हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, महाराष्ट्रात पुढील काही दिवसांत उष्णतेची लाट आणि त्यानंतर अवकाळी पावसाची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी हे हवामान बदल लक्षात घेऊन त्यानुसार पीक व्यवस्थापन करणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः कांदा आणि हळद उत्पादक शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घ्यावी.
यावर्षीच्या मान्सूनबद्दल सकारात्मक अंदाज असला तरी, हवामान बदलांमुळे अनपेक्षित परिस्थिती निर्माण होऊ शकते. त्यामुळे सर्व शेतकरी बांधवांनी सतर्क राहून आपल्या पिकांचे योग्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. “हवामान बदल हे आजच्या काळातील शेतीसमोरील मोठे आव्हान आहे. शेतकऱ्यांनी वेळेवर हवामान अंदाज समजून घेऊन त्यानुसार नियोजन केल्यास नुकसान टाळता येऊ शकते,” असे पंजाबराव डख यांनी सांगितले.
Also Read:
बांधकाम कामगारांच्या मुलांना मिळणार 25,000 हजार रुपये, शिष्यवृत्ती Children of construction