Hailstorm, rain warning भारतीय हवामान विभागाने महाराष्ट्रातील विविध भागांमध्ये अवकाळी पावसाचा इशारा दिला आहे. पुढील पाच दिवसांमध्ये विदर्भ, पश्चिम महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यातील काही भागांमध्ये वादळी वाऱ्यासह मध्यम ते जोरदार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. शेतकऱ्यांनी पिकांच्या संरक्षणासाठी विशेष खबरदारी घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
विदर्भात वीज कडकडाटासह पाऊस
हवामान विभागाच्या ताज्या अंदाजानुसार विदर्भातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये पुढील पाच दिवस वीजांच्या कडकडाटासह मध्यम ते जोरदार पावसाची शक्यता आहे. विशेषतः गडचिरोली, चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया, नागपूर आणि वर्धा या जिल्ह्यांमध्ये वादळी पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. या भागातील शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घेण्याची गरज आहे.
विदर्भात सध्या रब्बी हंगामातील पिके काढणीच्या टप्प्यात आहेत. अवकाळी पावसामुळे काढणीस तयार असलेल्या गहू, हरभरा आणि इतर पिकांचे मोठे नुकसान होण्याची भीती आहे. शेतकऱ्यांनी शक्य असल्यास पिकांची त्वरित काढणी करावी आणि शेतमालाची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी, असे आवाहन कृषी विभागाकडून करण्यात आले आहे.
मराठवाड्यात गारपिटीचा धोका
मराठवाड्यातील लातूर, धाराशिव, नांदेड, परभणी आणि बीड या जिल्ह्यांमध्ये अवकाळी पावसासोबतच गारपिटीचा इशारा देण्यात आला आहे. हवामान विभागाने या भागांसाठी यलो अलर्ट जारी केला असून, नागरिकांनी विशेष सतर्कता बाळगण्याचे आवाहन केले आहे.
मराठवाड्यात सध्या हरभरा, गहू, ज्वारी आणि फळबागा यांची लागवड केलेली आहे. गारपिटीमुळे या पिकांचे मोठे नुकसान होऊ शकते. विशेषतः डाळिंब, द्राक्ष आणि केळी बागांना गारपिटीपासून संरक्षण देण्यासाठी शेतकऱ्यांनी तातडीने उपाययोजना कराव्यात, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
पश्चिम महाराष्ट्रात वादळी पाऊस
पश्चिम महाराष्ट्रातील कोल्हापूर, सातारा, सांगली आणि सिंधुदुर्ग या भागांमध्ये संध्याकाळी आकाशात पावसाळी ढगांची दाटी होऊन काही ठिकाणी जोरदार वादळी पावसाची शक्यता आहे. हवामान विभागाने या भागांसाठीही यलो अलर्ट जारी केला आहे.
पश्चिम महाराष्ट्रात सध्या उन्हाळी भुईमूग, भाजीपाला, आंबा आणि काजू पिकांची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. अवकाळी पावसामुळे या पिकांना फटका बसण्याची शक्यता आहे. विशेषतः आंबा आणि काजू बागांना अवकाळी पावसामुळे फुलगळ होण्याचा धोका आहे.
सोलापुरात ढगाळ वातावरण
सोलापूर जिल्ह्यातही पुढील दोन दिवस ढगाळ वातावरण राहण्याची शक्यता आहे. जिल्ह्यातील काही भागांमध्ये हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. सोलापूर जिल्ह्यात सध्या द्राक्ष बागा, ऊस आणि भाजीपाला पिकांचे क्षेत्र मोठे आहे. या पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घ्यावी, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
अकोला भागात उष्णतेची लाट
अकोला भागात मात्र उष्णतेची लाट कायम राहण्याचा अंदाज हवामान खात्याने वर्तवला आहे. या भागात तापमान ४० अंश सेल्सिअसच्या वर आहे. उष्णतेमुळे शेतकऱ्यांना आणि सर्वसामान्य नागरिकांना उष्माघाताचा धोका आहे. त्यामुळे दुपारच्या वेळी काम करणे टाळावे आणि पुरेशी पाण्याची उपलब्धता ठेवावी, असा सल्ला हवामान तज्ज्ञांनी दिला आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
अवकाळी पावसापासून पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील सूचनांचे पालन करावे:
- पिकांची लवकर काढणी: परिपक्व झालेल्या पिकांची त्वरित काढणी करून शेतमालाची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी.
- फळबागांचे संरक्षण: डाळिंब, द्राक्षे, आंबा आणि इतर फळबागांना अवकाळी पावसापासून वाचवण्यासाठी शेडनेट किंवा पॉलिथीन कव्हर वापरावे.
- मशागतीची कामे स्थगित करावीत: पावसाचा अंदाज लक्षात घेता, पुढील २-३ दिवस नवीन मशागतीची कामे स्थगित करावीत.
- पाणी साचणार नाही याची काळजी घ्यावी: शेतात पाणी साचणार नाही याची काळजी घ्यावी. पाणी निचरा व्यवस्था सुस्थितीत ठेवावी.
- शेतमालाची योग्य साठवणूक: काढलेल्या शेतमालाची सुरक्षित आणि कोरड्या ठिकाणी साठवणूक करावी.
- फवारणी टाळावी: अवकाळी पावसाच्या काळात फवारणी टाळावी. पावसानंतर फवारणी करावयाची असल्यास, योग्य सल्ला घ्यावा.
- विमा दावे नोंदवणे: पिकांचे नुकसान झाल्यास, तात्काळ पंचनामा करून विमा कंपनीकडे दावे नोंदवावेत.
जिल्हानिहाय यलो अलर्ट
हवामान विभागाने महाराष्ट्रातील खालील जिल्ह्यांसाठी यलो अलर्ट जारी केला आहे:
- पश्चिम महाराष्ट्र: कोल्हापूर, सातारा, सांगली, सिंधुदुर्ग
- मराठवाडा: परभणी, बीड, नांदेड, लातूर, धाराशिव
- विदर्भ: गडचिरोली, भंडारा, चंद्रपूर, नागपूर
- उत्तर महाराष्ट्र: जळगाव, धुळे (काही भागांमध्ये)
यलो अलर्टचा अर्थ सतर्क राहणे आवश्यक आहे. प्रशासनाने आपत्ती व्यवस्थापन पथके सतर्क ठेवली आहेत.
हवामान बदलाचा शेती क्षेत्रावर परिणाम
अवकाळी पावसामुळे शेती क्षेत्रावर मोठा परिणाम होत आहे. मागील काही वर्षांमध्ये हवामान बदलामुळे अवकाळी पावसाचे प्रमाण वाढले आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना पिकांच्या नियोजनात बदल करावा लागत आहे. राज्य कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना हवामान अनुकूल पिके घेण्याचा सल्ला दिला आहे.
कृषी विभागाचे संचालक डॉ. रमेश चव्हाण यांनी सांगितले की, “हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञान आणि दुष्काळ प्रतिरोधक पिकांचा वापर वाढवला पाहिजे. शासनाकडून हवामान अनुकूल शेती प्रणालीसाठी विविध योजना राबवल्या जात आहेत.”
पशुधनाच्या काळजीसाठी सूचना
शेतकरी वर्गातील पशुपालकांनी त्यांच्या पशुधनाचीही विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. अवकाळी पावसात पशुधनाला सुरक्षित ठिकाणी ठेवावे. ओलसर गवत खाऊ देऊ नये. पशुवैद्यकीय अधिकाऱ्यांनी पशुपालकांना सल्ला दिला आहे की, पशुधनाला कोरड्या गोठ्यात ठेवावे आणि त्यांना स्वच्छ पाणी पाजावे.
Also Read:
SBI चे पर्सनल लोन घेणे झाले स्वस्त, 5 लाखांच्या कर्जावर इतका EMI भरावा लागणार personal loan from SBI
प्रशासनाची तयारी
अवकाळी पावसाच्या पार्श्वभूमीवर राज्य प्रशासनाने आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणांना सज्ज राहण्याचे आदेश दिले आहेत. सर्व जिल्हाधिकाऱ्यांना सतर्क राहण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. तसेच, प्रत्येक जिल्ह्यात आपत्कालीन कक्ष स्थापन करण्यात आले आहेत.
महसूल विभागाचे अधिकारी आणि कृषी विभागाचे अधिकारी ग्रामीण भागात फिरून शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन करत आहेत. तसेच, हवामान अंदाजानुसार शेतकऱ्यांना एसएमएसद्वारे सूचना दिल्या जात आहेत.
नागरिकांसाठी सल्ला
हवामान विभागाने नागरिकांसाठी खालील सल्ले दिले आहेत:
- वीज पडण्याची शक्यता असल्याने उंच वृक्षांखाली थांबू नये.
- विजेची उपकरणे सुरक्षित ठेवावीत.
- गारपीट होण्याची शक्यता असल्याने वाहने सुरक्षित ठिकाणी पार्क करावीत.
- अत्यावश्यक कामाशिवाय घराबाहेर पडू नये.
- पावसाळी बूट आणि छत्र्या सोबत ठेवाव्यात.
लातूर, धाराशिव आणि नांदेड जिल्ह्यांमध्ये विशेष सतर्कता
लातूर, धाराशिव आणि नांदेड या जिल्ह्यांमध्ये गारपिटीचा विशेष इशारा देण्यात आला आहे. या भागांमध्ये मागील वर्षीही अवकाळी पावसामुळे मोठे नुकसान झाले होते. यावर्षी पुन्हा अशा प्रकारची परिस्थिती उद्भवू नये म्हणून प्रशासनाने विशेष उपाययोजना केल्या आहेत.
लातूरचे जिल्हाधिकारी श्री. अमन मित्तल यांनी सांगितले की, “आम्ही आमच्या यंत्रणा सज्ज ठेवल्या आहेत. अवकाळी पावसामुळे कोणत्याही प्रकारचे नुकसान झाल्यास, तत्काळ मदत मिळेल याची व्यवस्था केली आहे. शेतकऱ्यांनी घाबरून न जाता प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करावे.”
जम्मू-काश्मीर, उत्तराखंड आणि हिमाचल प्रदेशात बर्फवृष्टी
राज्याव्यतिरिक्त, देशाच्या उत्तरेकडील भागांमध्ये, विशेषतः जम्मू-काश्मीर, उत्तराखंड आणि हिमाचल प्रदेश या पर्वतीय राज्यांमध्ये बर्फवृष्टी आणि रिमझिम पावसाची शक्यता वर्तवली आहे. या भागांमध्ये श्रीनगर, शिमला आणि देहरादून यांसारख्या प्रमुख शहरांमध्ये तापमान कमाल २० ते २५ अंश सेल्सिअसदरम्यान आणि किमान तापमान ७ ते १० अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली उतरण्याचा अंदाज आहे.
एकूणच, महाराष्ट्रातील विविध भागांमध्ये अवकाळी पावसाचा इशारा देण्यात आला असून, नागरिकांनी आणि विशेषतः शेतकऱ्यांनी सतर्क राहणे आवश्यक आहे. हवामान विभागाच्या सूचनांकडे गांभीर्याने लक्ष देऊन आवश्यक ती खबरदारी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. प्रशासनानेही आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणा सज्ज ठेवल्या आहेत. सर्वांनी मिळून या नैसर्गिक आपत्तीचा सामना करण्यास तयार राहूया. (हवामान खात्याच्या सूचनांनुसार यामध्ये बदल होऊ शकतात. नागरिकांनी अद्ययावत माहिती ऐकण्यासाठी स्थानिक प्रशासन आणि हवामान विभागाच्या संपर्कात राहावे.)